Gaziantep'te 104 yıl önce saplanan patlamamış top mermisi hâlâ duruyor
Boyacı Camii önündeki iz, şehrin işgal günlerine tanıklık ediyor
Gaziantep Savunması döneminde, işgalci Fransız askerlerinin Boyacı Camii cemaatine attığı ve cami karşısındaki bir evin duvarına saplanıp kalan patlamamış 15,5'luk top mermisi 104 yıldır olduğu yerde duruyor. Bu mermi, kentin yaşadığı zulmün ve bombardımanın somut bir belgisi olarak kabul ediliyor.
Kurtuluş Savaşı'nda, sömürgeci Fransa'ya karşı iman ve kararlılıkla direnen Gaziantep halkı, kentin düşman işgalinden kurtuluşunun 104'üncü yılını kutluyor. Ancak işgalin izleri, aradan geçen zaman rağmen kentteki birçok asırlık camide ve çevresindeki yapılarda hâlâ görülebiliyor.
İşgal kuvvetlerinin Gaziantep'e yönelik ilk saldırıları arasında Hamidiye Guraba Hastanesi'nin bombalanması yer aldı. Kentin tek hastanesinin yıkılması sonrası yaralılar Şeyh Fetullah Camii'nde tedavi edilmeye başlandı; buna rağmen cami defalarca topçu ateşine maruz kaldı. Şeyh Fetullah Camii'nin yanı sıra Kozanlı, Hacı Nasır, Ferhadiye, Musullu Şeyh, Başıkesik, Handan Bey, Çınarlı, Karatarla, Tekke ve Ömeriye Camii başta olmak üzere onlarca cami bombardımanlardan hasar gördü veya yıkıldı.
Bazı camiler tamamen yok olurken, pek çoğu harabeye dönüştü; cami ve çevresindeki evlerin duvarlarında ve çatılarında top mermi ve şarapnel izleri günümüze kadar kaldı. Boyacı Camii önündeki patlamamış mermi de bu izlerin en çarpıcı örneklerinden biri olarak gösteriliyor.
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Gazikültür A.Ş. Genel Müdürü Prof. Dr. Halil İbrahim Yakar, kentteki tarihi camiler ve çevrelerindeki yapılarda Antep Savunması'ndan kalan mermi ve şarapnel izlerinin açıkça görülebildiğini belirtti. Yakar, Fransız kuvvetlerinin Gaziantep Kalesi civarındaki tepelere yerleşip şehri bombaladığını, 23 Nisan 1920'deki bombardımanda camilerin ve sivil mimarinin hedef alındığını vurguladı.
Yakar'ın aktardıkları arasında, 23 Nisan 1920 tarihinin önemine dikkat çeken ifadeler de yer aldı: "Fransızların Çıksorut, Samsaktepe, Cünüt Dağları gibi noktalardan attığı toplar şehirdeki camileri, sivil alanları hedef aldı. Cami cemaatine atılan ancak bir Antep evinin duvarına saplanıp kalan 15,5'luk top mermisi patlamamış olarak duruyor. Bu mermi, 23 Nisan 1920'den günümüze kadar Antep Savunması'nın ne tür bir ruh haliyle geçirildiğini gösteren önemli bir vesikadır."
Yakar ayrıca, 26 Nisan'daki Mağarabaşı taarruzlarına ve 30 Mayıs-18 Haziran arasında yaşanan mütareke dönemine değinerek, Anteplilerin büyük fedakârlıklarla düşmanı şehrin içine sokmadıklarını belirtti. Kentin pek çok noktasında Fransız bombardımanına ait izlerin hâlâ görülebildiğini söyledi.
Yakar, "Gaziantep'te bulunan 26 tarihi caminin minareleri ve yapılarında, Savunma döneminde Fransızların attığı bomba ve mermi izlerini görüyoruz" diyerek, saldırıların amaçlarından birinin de halkın moralini bozmak ve şehre hakim olmak olduğunu kaydetti. Yakar, o dönemde hastaneler, camiler ve mescitlerin hedef alınmasının bugün bazı bölgelerde yaşananlarla paralellik taşıdığını ifade etti.
Boyacı Camii önünde çatıda ve duvarda hâlâ görülen patlamamış 15,5'luk top mermisi, Gaziantepliler ve ziyaretçiler için kentin yaşadığı zorlukların ve direnişin canlı bir belgesi olarak varlığını sürdürüyor.
İŞGALCİ FRANSIZ ASKERLERİNİN GAZİANTEP SAVUNMASI DÖNEMİNDE TARİHİ BOYACI CAMİİ CEMAATİNE ATTIĞI TOP MERMİSİ PATLAMAMIŞ ŞEKİLDE 104 YILDIR CAMİ KARŞISINDAKİ EVİN DUVARINDA DURUYOR.
