Trabzon'da kentsel dönüşümde 'yerinde dönüşüm' çağrısı
Trabzon'da kentsel dönüşüm çalışmalarının yerinde dönüşüm şeklinde sürdürülmesi gerektiği, yalnızca yapıları yenilemenin yeterli olmayacağı; sosyal ve kültürel dokuyu da iyileştirecek bir planlama anlayışına ihtiyaç duyulduğu uzmanlar tarafından ifade edildi.
Uzman değerlendirmesi
Şehir Plancıları Odası Trabzon eski Şube Başkanı ve Yönetim Kurulu Üyeliğini yapan Ercan Şen, şehirde bina bazlı sorunların geçmişten bu yana devam ettiğini, birçok mahallenin yapı stokunun ciddi oranda eskidiğini belirtti. Şen, kentin başlıca risklerinin depremden ziyade heyelan ve sel-su taşkınları olduğuna dikkat çekti ve şunları söyledi:
'Şehirde bina bazlı sorunlar geçmişten bu yana devam ediyor. Birçok mahallemizin yapı stoku oldukça eskimiş durumda. Ülkemiz genel olarak deprem riski taşıyan bir coğrafyada yer alıyor. Ancak Trabzon’da ağırlıklı olarak heyelan ve sel-su baskını gibi farklı afet türleri söz konusudur. En son Beşirli Mahallesi’nde ciddi zararlar yaşandı. Can kaybı olmadı ama önemli altyapı, yapısal, mühendislik sorunlarımızın olduğu ortaya çıktı. Dolayısıyla kenti, afetlere dirençlilik temelinde ele alan bir kentsel iyileştirme ve kentsel dönüşüm sürecine girmek gerekiyor.'
Planlama yaklaşımı ve öneriler
Şen, dönüşüm süreçlerinin yalnızca yapısal yenilemeyi hedeflememesi gerektiğini vurguladı. 'Yapılarla birlikte sosyal ve kültürel dokuyu da iyileştirecek bir planlama anlayışına ihtiyaç var.' dedi ve önerilerini şöyle sıraladı:
- Mevcut dokuyu koruyup güçlendirerek, kentin kontrolsüz şekilde güneye yayılmasının önlenmesi.
- Sosyal donatı alanları, parklar, yeşil alanlar ve ticari birimlerin küçük ölçeklerde dahi mevcut dokunun içine entegre edilmesi.
- Yapısal dönüşümle birlikte sosyolojik ve kültürel unsurların gözetilmesi.
Vizyon ve strateji ihtiyacı
Trabzon için uzun vadeli bir vizyon oluşturulması gerektiğini belirten Şen, 2050 veya 2100 hedefleri doğrultusunda çalışılmış, analiz edilmiş ve gerektiğinde revize edilebilecek bir stratejik belgeye ihtiyaç olduğunu söyledi. Şen, mevcut uygulamaları eleştirerek şöyle konuştu:
'Bunun için de her yönüyle çalışılmış, analiz edilmiş, doğru değerlendirmeler içeren ve gerektiğinde revize edilebilecek ciddi bir stratejik belgeye ihtiyaç vardır. Ne yazık ki şu anda Trabzon’da böyle bir belge yok. Daha çok günü kurtaran, projeci, palyatif kararlar ile ilerleyen bir anlayış hâkim.'
'Yerinde dönüşüm' vurgusu
Şen, Trabzon'da kentsel dönüşümün yerinde dönüşüm şeklinde yapılmasının önemine dikkat çekti: 'Biz Trabzon için ‘yerinde dönüşüm’den yanayız. Yerinde dönüşümden kastımız, o mahallede yaşayan insanların orada kalmasını sağlamaktır. Çünkü bu insanlar o kültürün içinde yaşamış, mahalleyi bilen insanlardır. Onları başka bir yere taşıdığınızda hem sosyolojik sorunlar ortaya çıkıyor hem de bu insanlar kentte mutlu olamıyor.' Şen, kentsel dönüşümde hâlâ ağırlıklı olarak yapısal dönüşüme odaklanıldığını ve bunun yeterli olmadığını ekledi: 'Bu nedenle Trabzon’daki kentsel dönüşümün şu anda çok doğru bir şekilde ilerlediğini düşünmüyorum.'
Sonuç: Uzmanlar, Trabzon'da afetlere dirençli, sosyal ve kültürel dokuyu koruyup güçlendiren bir yerinde dönüşüm stratejisinin hayata geçirilmesini; bunun için de kapsamlı, uzun vadeli ve revize edilebilir bir planlama belgesinin hazırlanmasını öneriyor.
ŞEHİR PLANCILARI ODASI TRABZON ESKİ ŞUBE BAŞKANI ERCAN ŞEN, TRABZON'DA BİNA BAZLI SORUNLAR GEÇMİŞTEN BU YANA DEVAM ETTİĞİNİ BELİRTEREK BİRÇOK MAHALLENİN YAPI STOKU OLDUKÇA ESKİMİŞ DURUMDA OLDUĞUNU KAYDETTİ.
