Ahilik: Türkmen Kültürü ile İslam Öğretilerinin Buluştuğu Teşkilat
SERKAN GÜNER - Türkmen kültürü ile İslam öğretilerini birleştiren Ahilik, asırlardır toplumun imarına katkı sunarak esnafa rehberlik ediyor.
Kuruluşu ve İşlevi
Ahi Evran Veli tarafından 1200'lü yıllarda kurulan Ahilik, Anadolu'ya göç eden Türkmenlere aş ve iş imkânı sağlayarak tekke ve zaviyelerde iyi bir Müslüman ve vasıflı bir meslek sahibi yetiştirilmesine öncülük etti. Kökleri asırlara dayanan Ahi birlikleri, göçebe Türk boylarının yerleşik hayata geçişini ve Müslümanlaşmasını kolaylaştırdı.
Ahiler gündüzleri usta-çırak ilişkisiyle zanaat öğrenirken, eğitim ve savunma talimleri aldı; akşamları ise Ahi zaviyelerinde dini ve ahlaki bilgilerle donatıldı. Ahilik, özellikle Ahi Evran Veli'nin mesleği olan dericilik başta olmak üzere 32 farklı meslek grubuna mensup esnafa ilkeleriyle ışık tuttu.
Anadolu'dan başlayıp dünyaya yayılan Ahilik, helal lokma yeme, üretimde kalite ve barış için çalışma ilkeleriyle yiğitliği, cömertliği, fedakârlığı ve kardeşliği esas alıyor. Sistem; Balkanlar'dan Orta Asya'ya, Orta Doğu'dan Afrika'ya kadar çeşitli coğrafyalarda yaşatılmaya devam ediyor.
38. Ahilik Haftası: Kırşehir'de Kutlamalar
Daha önce küçük çaplı 'Esnaf Bayramı' olarak kutlanan Ahilik, 38 yıldır Türkiye genelinde geniş etkinliklerle anılıyor. Kırşehir Valisi Murat Sefa Demiryürek, vatandaşları 'Ahiliğin Başkenti Kırşehir'e' davet ederek, kentte Ahilik Haftası'nın büyük bir anlam taşıdığını vurguladı.
Demiryürek'in sözleri: 'Bu düsturla 38'incisini tertip ettiğimiz Ahilik Haftası'na vatandaşlarımızı davet etmenin heyecanı içindeyiz. 22-28 Eylül tarihleri arasında konserler, tiyatrolar, söyleşiler ve daha birçok etkinlikle hazırlıklarını yaptığımız haftamız büyük bir anlam kazanıyor. Esnafıyla, sanatkarıyla, adaletiyle, ahlakıyla Kırşehir'e herkesi bekliyoruz.'
Kırşehir'deki Etkinlikler ve Beklentiler
Kırşehir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Bahamettin Öztürk, 81 ilde birer gün süren kutlamalara karşın Kırşehir'de bir hafta boyunca yoğun bir program olacağını belirtti. Öztürk, dünyada 'esnaf bayramı' olmadığını, bunun sadece Türkiye'de yapıldığını ve merkezinin Kırşehir olduğunu ifade etti.
Öztürk'ün çağrısı: 'Tüm esnafın etkinliklere katılmasını, bayraklarla iş yerlerini süslemesini, bu hafta için ürünlerinde yüzde 30-40 indirim yapmalarını bekliyoruz. Türkiye'de yılın Ahisi, kalfası ve çırağı seçilenler burada ödül alacak. Birlik ve kooperatif başkanlarımız 81 ilden gelecek. Bir karnaval, bayram havası olacak. Ahilik kolay bir şey değil, Ahi şehrinde yaşamak ayrıcalıktır.'
Kutlama Programı
Ticaret Bakanlığı öncülüğünde Kırşehir Valiliği, Kırşehir Belediyesi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu ve ilgili kurumların işbirliğiyle 38. Ahilik Haftası 22-28 Eylül arasında gerçekleştirilecek.
Kutlamalar, Ahi Evran Veli'nin türbesi ziyaretiyle başlayacak; Ahi Kitap Fuarı ve Kadın Kooperatifleri Fuarı açılacak. Kentte uzun yıllardır mesleğini sürdürenlere yönelik esnaf buluşmaları, yemek yarışmaları, 'Uluslararası Ahi Evran ve Ahilik Sempozyumu' ile 81 ilden gelen 'Genç Ahiler' programı düzenlenecek.
Programda ayrıca dualarla çarşı açılışı, yılın Ahisi, kalfası ve çırağına şed kuşatma töreni, ilçe tanıtım günleri yer alacak. Kapanışta yılın çırağı, kalfası ve Ahisine ödüller ile Ahilik Hizmet Ödülü ve Ahilik Onur Ödülü takdim edilecek. Cacabey Meydanı'nda hafta boyunca konser ve söyleşiler düzenlenecek, konuklara Ahi pilavı, helvası ve şerbet ikram edilecek.
Ahi Evran-ı Veli'nin Hayatı
AA muhabirinin Kırşehir Valiliği ve Ahi Evran Üniversitesi kaynaklarından derlediği bilgilere göre, Anadolu Ahiliğinin kurucusu Ahi Evran Veli, 1171 yılında İran'ın Batı Azerbaycan bölgesinde bulunan Hoy kasabasında doğdu. Anadolu'da esnafa İslamiyeti anlatarak dünya ve ahiret işlerini düzenli hale getirmeleri amacıyla çalışmalar yürüttü.
Ahi Evran, Kayseri'de deri işleme atölyesi (debbağ) kurdu; dönemin Moğol istilasına karşı Kayseri'yi savunan Ahileri teşkilatlandırdı. Bir dönem Konya ve Denizli'de yaşayan Ahi Evran, 1206 yılında o zamanki adıyla 'Gülşehri' olan Kırşehir'e göç etti ve burada Türkmenlere iş ve aş sağladı.
Ahi Evran, 32 çeşit esnafı teşkilatlandırarak Selçuklu ve Osmanlı coğrafyasında yayılacak Ahilik sisteminin temellerini attı. Kesin olmamakla birlikte Moğollara karşı mücadele ederken 1261 yılında şehit düştüğü kabul ediliyor. Ahi pirinin türbesi, Kırşehir'de kendisinin yaptırdığı ve uzun yıllar zaviye olarak kullandığı, yüzyıllardır ayakta olan Ahi Evran Camisi içinde bulunuyor.
Türkmen kültürü ile İslam öğretilerini birleştiren Ahilik, asırlardır toplumun imar edilmesine katkı sağlayarak esnafa rehber oluyor. Ahi Evran Veli tarafından 1200'lü yıllarda kurulan Ahilik, o dönem Anadolu'ya göç eden Türkmenlere aş ve iş imkanı sağlayarak tekke ve zaviyelerde iyi bir Müslüman ve vasıflı bir meslek sahibi olmaları için önemli bir görev üstlendi. Ahilik teşkilatı ve esnaflık ile ilgili birçok obje ve ürün Kırşehir Ahilik Müzesi'nde sergileniyor.
