Enerji ithalatı faturasında gerileme: 64 milyar dolar tahmini
AA muhabirinin, 2026-2028 Orta Vadeli Program (OVP) derlemesine göre, Türkiye'nin enerji ithalatı faturası geçen yıl 65,6 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu rakamın bu yıl yüzde 2,4 düşüşle 64 milyar dolara gerilemesi bekleniyor. Geçen yıl ortalama varil başına 80,5 dolar olan Brent petrolün, bu yılı ortalama 70 dolar seviyesinde tamamlayacağı tahmin ediliyor.
Yerli üretim artışı faturayı düşürmede etkili
SETA araştırmacısı Büşra Zeynep Özdemir, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, enerji ithalatı faturasında düşüşün en önemli nedenlerinden birinin artan yerli üretim olduğunu vurguladı.
Özdemir, "Elektrik üretimi artışı, düşüşe etki eden kalemlerden yalnızca bir tanesi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun haziran raporuna göre, Türkiye'nin yılın ilk yarısında ürettiği elektrik enerjisi, bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 5 artarak, 163 bin 493 gigavatsaat olan üretim 171 bin 348 gigavatsaate yükseldi." dedi.
Üretimdeki yükselişte elektrik kurulu gücündeki artışın da etkili olduğuna işaret eden Özdemir, geçen yıl haziranda 113 bin 252 megavat olan toplam kurulu gücün, bu sene haziran sonu itibarıyla 119 bin 632 megavata ulaştığını bildirdi. En büyük artışın ise güneş ve rüzgar başta olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı kurulu güçte gerçekleştiğine dikkat çekildi; toplam yenilenebilir kurulu gücün söz konusu dönemde 66 bin 212 megavattan 72 bin 544 megavata yükseldiği kaydedildi.
Petrol ve doğal gaz üretimindeki yükseliş
Özdemir, petrol ve doğal gaz üretimindeki artışın da faturadaki düşüşe katkı sağladığını vurguladı ve şu değerlendirmeyi paylaştı:
"Petrol üretimi, bir önceki yılın aynı döneminde yaklaşık 3 milyon varilken, söz konusu üretim 2025'in ilk yarısında 4 milyon varile ulaştı. Üretimin ağırlıklı olarak Gabar sahasından karşılandığı bilinirken, yurt içinde ve yurt dışında artan arama ve üretim faaliyetleri sayesinde bu rakamın yükselişinin sürmesini bekliyoruz. Benzer şekilde doğal gaz üretiminde artış gerçekleştiğini de vurgulamak gerek. Geçen yıl aralıkta toplam 203 milyon metreküp olan gaz üretimi, bu yıl temmuzda 288 milyon metreküpe ulaştı. Bilhassa Sakarya Gaz Sahası'nda yeni kuyuların açılması ve yüzer üretim tesisi Osman Gazi’nin önümüzdeki yıl itibarıyla devreye alınmasıyla üretimin katlanarak artacağını tahmin ediyoruz."
Uluslararası talep ve fiyat dengesi
Özdemir, enerji ithalatı faturasında düşüşte uluslararası petrol ve doğal gaz fiyatlarındaki gerilemenin de etkili olduğunu belirtti. Arz-talep dengesinin fiyatlar üzerindeki rolüne işaret eden Özdemir, özellikle Asya merkezli hidrokarbon talebindeki daralmanın ve alternatif tedarikçi arayan Avrupa'nın fiyatlama noktalarında etkili olduğunu söyledi. Bölgesel çatışmaların kısa vadede fiyatları yükseltse de azalan talep karşısında arz genişlemesinin fiyatları baskıladığı ifade edildi.
2035 hedefleri ve Akkuyu'nun etkisi
Türkiye'nin 2053 net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda 2035 hedeflerini güncellediğini hatırlatan Özdemir, 2035'e kadar rüzgar ve güneş kaynaklı kurulu gücün 120 bin megavata ulaşmasının üretime ve fatura daralmasına olumlu yansıyacağını belirtti. Ayrıca, Akkuyu Nükleer Güç Santralinde 2026'da ilk reaktörün devreye alınmasının termik santrallerden elektrik üretimi ihtiyacını azaltacağını; santralin 2030'da tam kapasiteyle faaliyete geçmesiyle fosil yakıtlardan kaynaklanan enerji ithalatının daha da gerileyeceğini ekledi.
Sonuç olarak, OVP verilerine dayanan AA derlemesi, yerli üretimdeki artış, yenilenebilir enerji ve uluslararası fiyat dinamiklerinin birleşiminin bu yıl enerji ithalatı faturasını aşağı çektiğini işaret ediyor.
