IMF: Küresel belirsizlik döviz piyasalarında kırılganlığı artırıyor
Uluslararası Para Fonu (IMF), artan küresel finansal ve ekonomik belirsizliğin yatırımcıların risk iştahını düşürdüğünü ve güvenli liman varlıklara talebi artırdığı için döviz piyasalarında oynaklık ve likidite baskılarının yükseldiğini açıkladı.
Raporun kapsamı ve piyasanın büyüklüğü
IMF, Küresel Finansal İstikrar Raporu içindeki "Küresel Döviz Piyasasında Risk ve Dayanıklılık" başlıklı analitik bölüm ile buna ilişkin blog yazısını yayımladı. Yazıda döviz piyasasının günde yaklaşık 10 trilyon dolar büyüklüğünde işlem gördüğü, dünyanın en büyük ve en likit finansal pazarı olduğu ve küresel ticaret ile finansın temelini oluşturduğu hatırlatıldı.
Belirsizliklerin etkisi: Güvenli liman talebi ve oynaklık
Rapor, uluslararası parasal ve finansal sistemdeki merkezi rol nedeniyle döviz piyasalarının makroekonomik gelişmelere ve politika değişimlerine karşı hassaslaştığını belirtti. Yazıda yer alan ifadeye göre: "Artan küresel finansal veya ekonomik belirsizlik, genellikle yatırımcı risk iştahını azaltır, güvenli liman varlıklara olan talebi artırır ve bu da döviz piyasalarında oynaklık ve likidite baskılarına yol açar."
Etkiler gelişmekte olan ülke para birimlerinde daha belirgin
Yazıda, finansal belirsizlikte keskin bir artışın ardından ABD dışı yerleşiklerin dolar alımlarını artırdığı; bu talebin özellikle banka dışı finansal kuruluşlar arasında güçlü olduğu vurgulandı. Normal dönemde likiditeyi destekleyen bu kuruluşların stres dönemlerinde piyasa kırılganlığını artırabildiğine dikkat çekildi.
Bu koşullarda döviz kurlarının keskin dalgalandığı, alış-satış farklarının genişlediği ve yabancı finansman ile hedging maliyetlerinin yükseldiği belirtilerek, bu etkinin özellikle gelişmekte olan ülke para birimlerinde daha belirgin olduğu kaydedildi.
Yazı ayrıca, ticaret politikalarındaki dönüşümler, tedarik zincirlerinin yeniden yapılanması ve jeopolitik gerilimlerin şekillendirdiği bu dönemde, ABD'nin nisan ayında açıkladığı gümrük vergileri sonrası artan belirsizlikte ABD doları talebinin spot piyasalarda yükseldiğini ancak bunun Kovid-19 salgını dönemindeki kadar keskin olmadığı bilgisini aktardı.
Operasyonel kesintiler likiditeyi zayıflatıyor
IMF, döviz piyasalarındaki stresin hisse senedi ve tahvil gibi diğer finansal varlıklara da taşınabileceğini; döviz riskini yönetme maliyetlerinin artmasının getiriler ve risk primleri üzerinde etkili olabileceğini vurguladı. Artan fonlama maliyetlerinin finansal kuruluşların aracılık kapasitesini zayıflatabileceği ve finansal koşulları sıkılaştırarak daha geniş istikrar riskleri yaratabileceği bildirildi.
Yazıda, bu etkilerin özellikle yüksek kamu borcu olan ya da varlık ve borçlarının önemli kısmı farklı para birimlerinde olan ülkelerde daha belirgin olduğuna dikkat çekildi. Ayrıca döviz piyasalarının teknik arızalar ve siber saldırılar gibi operasyonel kesintilere karşı savunmasız olduğu, işlem platformlarında yaşanan kısa süreli kesintilerin bile likiditeyi ciddi şekilde zayıflatabildiği belirtildi.
Döviz piyasası kırılganlığını koruyor: Politik öneriler
IMF, derin likiditesine rağmen döviz piyasasının olumsuz şoklara karşı kırılganlığını sürdürdüğünü kaydetti. Bu nedenle politika yapıcılara şu adımları önerdi:
• Piyasa stresinden kaynaklanan sistemik riskleri izlemek için gözetimi güçlendirmek.
• Likidite stres testlerini geliştirmek ve senaryo analizleri yapmak.
• Veri boşluklarını kapatmaya öncelik vermek ve kurumların yeterli sermaye ile likidite tamponlarına sahip olmasını sağlamak.
• Şoklara hızlı yanıt verebilecek güçlü kriz yönetimi çerçeveleri oluşturmak.
Yazı, yetkililerin bu önlemleri almasının, döviz piyasalarındaki olası sistemik risklerin azaltılması ve finansal istikrarın korunması açısından kritik önem taşıdığını vurguladı.
