Küresel nükleer enerji üretimi 2024'te 18 yıllık rekoru geride bıraktı
Dünya Nükleer Birliği tarafından yayımlanan Dünya Nükleer Performans Raporu, 2024 yılında küresel nükleer reaktörlerin toplam 2 bin 667 teravatsaat elektrik üreterek 2006'daki 2 bin 660 teravatsaatlik rekoru aştığını gösterdi.
Küresel performans ve kapasite
Rapor, 2024'te bir önceki yıla göre kaydedilen 66 teravatsaatlik üretim artışının büyük bölümünün, son yıllarda devre dışı kalan reaktörleri yeniden hizmete alan Fransa kaynaklı olduğunu belirtiyor. Yıl sonunda işletilebilir durumda olan 440 reaktörün toplam kurulu gücü 398 gigavat olarak kaydedildi; bu, 2023'e göre 6 gigavat artış anlamına geliyor.
Bölgesel gelişmeler ve kapasite kullanımı
Kuzey Amerika reaktörleri ortalama yüzde 90 kapasite ile en yüksek performansı sürdürdü. 2024'te farklı bölgelerdeki reaktörlerin kapasite kullanım oranları, son beş yıldaki seviyelerle benzer düzeylerde kaldı. Asya, şebekeye bağlanan 7 yeni reaktörün beşine ev sahipliği yaparak büyümeye önemli katkı sağladı.
Yeni inşaatlar, devreye almalar ve kapatmalar
2024'te 9 yeni reaktör için inşaat başlatıldı; bunların 6'sı Çin'de, birer tanesi Mısır, Pakistan ve Rusya'da yer aldı. Aynı dönemde 7 reaktör şebekeye bağlandı. Bunlardan 3'ü Çin'de, diğerleri Fransa, Hindistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve ABD'de elektrik üretmeye başladı. Öte yandan Kanada'da 2, Rusya'da 1 ve Çin'in Tayvan bölgesinde 1 reaktör kalıcı olarak kapatıldı.
Enerji talebi, yapay zeka ve iklim hedefleri
Raporda, yapay zeka ve veri merkezleri gibi enerji yoğun sektörlerin artan elektrik talebi karşısında nükleer enerjinin giderek daha önemli hale geldiği vurgulandı. Nükleer enerjinin karbon emisyonlarını azaltmadaki kritik rolü öne çıkarılırken, mevcut küresel enerji ve iklim hedeflerine ulaşabilmek için her yıl yeni üretim rekorları kırılmasının gerektiği ifade edildi. Rapor, 2012'den bu yana nükleer üretimin yıllık ortalama 25 teravatsaat arttığına işaret ediyor ve 2050'ye kadar üretimin üç katına çıkarılabilmesi için yılda yaklaşık 200 teravatsaatlik artışın gerekli olduğunu belirtiyor.
Türkiye: Akkuyu ve gelecek planları
Raporda Türkiye özelinde, Mersin güney kıyısında inşası süren Akkuyu Nükleer Güç Santrali'ne dikkat çekildi. Santral, toplam 4 adet 1114 megavat kapasiteli VVER-1200 tipi reaktörden oluşacak. Raporda, 4. ünitenin inşaatının Ağustos 2023'te başladığı ve ilk üniteyi devreye alma çalışmalarının Nisan 2024'te başladığı kaydedildi. Akkuyu'nun dört ünitesinin 2025-2028 arasında kademeli olarak devreye alınarak Türkiye'nin ilk nükleer enerji üretimini sağlaması öngörülüyor.
Ayrıca raporda, 2023'te Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'ndan yapılan açıklamalara atıfla Türkiye'nin Akkuyu dışında ikinci ve üçüncü nükleer santraller için Rusya, Çin ve Güney Kore ile görüşmeler yürüttüğü, küçük modüler reaktörlerin (SMR) kullanımı konusunda ise ABD ve İngiltere'deki kuruluşlarla temasların sürdüğü hatırlatıldı. Bu girişimlerin, Türkiye'nin enerji güvenliğini artırma ve hızla büyüyen elektrik talebini düşük karbonlu kaynaklardan karşılama hedefinde kritik rol oynaması bekleniyor.
