
ABD-Ermenistan Stratejik Ortaklığı: Yeni Bir Dönem
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile Ermenistan arasında uzunca bir süredir müzakere edilen Stratejik Ortaklık Anlaşması, 15 Ocak 2024 tarihinde Washington’da ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan arasında imzalandı. Bu anlaşma, iki ülke arasındaki ilişkileri dönüştürürken, aynı zamanda bölgesel jeopolitik dengeleri de etkileyebilir.
Arka Plan ve Gelişmeler
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, 5 Nisan 2024’te Brüksel'de gerçekleştirilen toplantıda bu anlaşmanın önemine dikkat çekti. Karabağ Zaferi sonrası Azerbaycan ve Türkiye'nin bölgedeki artan etkisi, ABD-Ermenistan ilişkilerinin ivme kazanmasında önemli bir faktördür. Paşinyan yönetimi, bu durumu bir fırsat olarak değerlendiriyor. Ayrıca, Ermeni Sivil Toplum Kuruluşları'nın AB üyeliği için hazırladığı yasa tasarısını parlamento gündemine alması ve KGÖA üyeliğini dondurması gibi adımlar, bu konudaki kararlılığı pekiştiriyor.
Anlaşmanın İçeriği
Stratejik Ortaklık Anlaşması beş ana başlıktan oluşuyor: işbirliğinin temel ilkeleri, ekonomik ve ticaret işbirliği, savunma ve güvenlik işbirliği, demokrasi ile adaletin güçlendirilmesi ve kültürel işbirliği. Bu başlıkların ardında, Ermenistan'ın Avro-Atlantik toplulukla olan bağlarının derinleştirilmesi ve Azerbaycan-Ermenistan arasında kalıcı bir barış ortamının oluşturulması amaçlanıyor.
Ekonomik İşbirliği ve Enerji Projeleri
Anlaşma, ayrıca Ermenistan'ın enerji sektörünün geliştirilmesine dair önemli maddeler içeriyor. ABD’nin, Ermenistan'da sivil amaçlı nükleer enerji ve yenilenebilir enerji kaynaklarının geliştirilmesine destek vereceği ifade edildi. Nükleer işbirliği için müzakerelerin başladığı ve Ermenistan'da yeni bir nükleer santral inşasından bahsediliyor.
Bir diğer dikkat çekici nokta ise ABD'nin Zengezur Koridoru üzerinden Ermenistan'ın geniş bölgesel taşımacılık hatlarına entegre olmasına destek veriyor olmasıdır. "Barış Kavşağı" projesi ile bu hedefin gerçekleştirilmesi amacıyla aktif bir işbirliği yapılacağı vurgulanmıştır.
Savunma ve Güvenlik Alanındaki İnovasyonlar
Ayrıca, Ermenistan ve ABD arasında savunma alanında ikili istişareler başlatılacak ve profesyonel askeri eğitimler ile Ermenistan'ın savunma yetenekleri artırılacaktır. Bunun yanı sıra, ABD'nin Ermenistan'ın sınır güvenliğini artırmaya yönelik katkıları, bölgedeki güvenlik dinamiklerini de değiştirebilir.
Bölgesel Tepkiler ve Sonuç
Anlaşmanın, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğüne zarar veren ifadeler içermesi, özellikle Azerbaycan ve Rusya'dan tepki çekti. Türkiye ve Azerbaycan’ın bölgesel projeleri ile çatışan unsurların varlığı, bu anlaşmanın bölgedeki tüm dinamikleri etkileme potansiyelini artırıyor. Dr. Cavid Veliyev’in de belirttiği gibi, bu durum sadece ABD ve Ermenistan arasındaki ilişkilere değil, aynı zamanda Güney Kafkasya'nın geleceğine dair önemli ipuçları vermektedir.
Sonuç olarak, ABD-Ermenistan Stratejik Ortaklık Anlaşması, iki ülke arasındaki ilişkileri yeniden şekillendirirken, bölgedeki jeopolitik istikrarsızlığa dair dikkat çekici gelişmelere neden olabilir.