Akdeniz Suyu Marmara'nın Yüzeyini Temizledi
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsünün yürüttüğü saha çalışması, yaz sonu itibarıyla Marmara Denizi yüzeyinde müsilaj bulgusuna rastlanmadığını ve Akdeniz'den gelen suyun yüzeyi temizlediğini ortaya koydu.
Sefer ve çalışma kapsamı
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının katkılarıyla yürütülen Marmara Denizi Bütünleşik Modelleme Sistemi (MARMOD) Projesi ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının desteklediği Deniz Ekosistem ve İklim Araştırmaları Merkezi (DEKOSİM) Projesi kapsamında Marmara ve Güneybatı Karadeniz'de araştırma seferi gerçekleştirdi.
Enstitüye ait Bilim-2 gemisiyle yapılan ve 3 hafta süren seferde Marmara Denizi ve Karadeniz'de 64 noktada 100'ün üzerinde ölçüm alındı, deniz suyundan numuneler toplandı. Ayrıca Marmara'nın en derin noktası olan 3 çukurta müsilajın etkileri incelendi.
Bulgular: Müsilajda azalma
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada amaçlarının Marmara Denizi'ndeki oksijensizlik durumunu gözlemlemek olduğunu belirtti. Salihoğlu'nun ifadesiyle: "Bu seferde yoğun şekilde Akdeniz suyu gözlemledik ve bunun müsilajın azalmasında etkili olduğunu düşünüyoruz."
Enstitü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Yücel ise, yılın ilk yarısında Marmara genelinde yoğun görülen müsilajın ağustosta etkisini kaybettiğini vurgulayarak, "Marmara'nın herhangi bir noktasında müsilaj bulgusuna rastlanmadı, bu yılki müsilajın artık etkisini kaybettiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Tabii ki 'tekrar oluşmayacak, bu yıl olmaz artık' demek için erken ama yaz sonu itibarıyla artık 2025 müsilajının tarihte yerini aldığını söyleyebiliriz."
Derin sularda devam eden sorun: Oksijen azlığı
Yücel, müsilajın deniz tabanına etkilerini araştırmak için sedimanın üst katmanlarında inceleme yaptıklarını belirtti. Kıyı kesimlerinde, özellikle Silivri açıkları ve Marmara Ereğlisi'nde sediman yüzeyinde ekstra bir bulanıklık tespit ettiklerini ifade etti; bunun çöken müsilajın parçalanmadan kalışına bağlı olabileceğini söyledi.
"En başta gelen problem Marmara'daki oksijen azlığı." diyen Yücel, İzmit Körfezi, Gemlik ve Bandırma'da beklenenden daha iyi oksijen seviyeleri bulduklarını, ancak derin basenlerde (Çınarcık, orta çukur ve Tekirdağ çukuru) 50 metre ve ötesinde oksijenin çok düşük olduğunu aktardı. Yücel, oksijenin 50 metre derinlikte bir balığın tolere edemeyeceği kadar düşük seviyelere indiğini ve 200-250 metreden sonra oksijenin sıfırlandığını söyledi.
Karadeniz ile bağlantı ve akıntı gözlemleri
Yücel, Karadeniz'de 80-90 metreden sonra oksijen seviyesinin bitmesinin normal olduğunu, hidrojen sülfür birikiminin 100 metreden sonra başladığını belirtti. Ayrıca Akdeniz kaynaklı suyun Marmara'dan geçip batan derin suyu takip ettiğini ve su içindeki oksijen girişlerinin Karadeniz'e kadar ulaştığını vurguladı: "Bu çok önemli bir süreç Marmara'dan Karadeniz'e giren bu nefesin bitmemesi lazım."
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Bilimsel Seferler Koordinatörü Dr. Hasan Örek, genelde Marmara'da yüzey sularının Karadeniz'den Akdeniz'e, dip sularının ise Akdeniz'den Karadeniz'e hareket ettiğini hatırlattı. Bu seferde ise, "Ancak bu seferde herhangi bir çok güçlü bir rüzgar olmaksızın İstanbul Boğazı'ndaki yüzey sularının Karadeniz'den Marmara'ya değil de Marmara'dan Karadeniz'e doğru aktığını tespit ettik." ifadesini kullandı.
Örek, sefer verilerine göre Marmara'ya yoğun şekilde Akdeniz suyunun girdiğini, bu suyun normalde Karadeniz'e yaklaştıkça azaldığını ancak Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nün altında bile Akdeniz suyu tespit ettiklerini aktardı.
Değerlendirme ve uyarı
Örek, Marmara yüzeyine giren Akdeniz suyunun yüzeyi temizleyip ışık geçirgenliğini artırdığını belirterek, "Marmara'nın hafızası dediğimiz 50 metrenin altındaki sulara baktığımızda herhangi bir iyileşme görmüyoruz yani yüzeyde bir makyaj gibi düşünelim bunu." ifadeleriyle uyardı. Örek, Marmara'ya daha duyarlı davranıldığında doğal süreçlerle denizin daha hızlı toparlanabileceğini ekledi.
ODTÜ'nün saha verileri, yüzeyde müsilajın etkisinin azaldığını gösterse de derin sulardaki oksijen sorunu ve kıyı sedimanındaki birikimler, Marmara'nın ekosistem sağlığı açısından dikkatle izlenmesi gereken konular olarak öne çıkıyor.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsünden bilim insanları, Marmara Denizi'nde yaz sonu itibarıyla müsilaj bulgusuna rastlanmadığını, Akdeniz'den gelen suyun yüzeyi temizlediğini bildirdi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Yücel, AA muhabirine görüşlerini aktardı.
