AYM, beyaz yakalının TİS'ten dışlanmasını sendika hakkı ihlali saydı
Anayasa Mahkemesi (AYM), Rize'deki bir iş yerinde muhasebe şefi olarak çalışan ve madencilik ile taş ocakları kolunda faaliyet gösteren sendikanın üyesi olan H.Ş'nin, kendisinin "beyaz yakalı" olduğu gerekçesiyle toplu iş sözleşmesinden (TİS) yararlandırılmamasına ilişkin başvurusunda sendika hakkı ihlali tespit etti. Karar Resmi Gazete'de yayımlandı.
Mahkeme kararı ve tazminat
AYM, başvurucunun TİS kapsamı dışında bırakılmasının hukuka uygun olarak gerekçelendirilmediğini belirterek 34 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti. Kararda, ihlal kararının yeniden yargılama yapılması için ilgili mahkemeye gönderilmesine de karar verildi.
Kararın gerekçesi
AYM kararında, Anayasa'nın 51. maddesinde sendika hakkının, 53. maddesinde ise ekonomik ve sosyal durumu düzenlemek amacıyla işçiler ile işverenlerin TİS yapma hakkının güvence altına alındığı vurgulandı. Kararda, TİS hakkının topluca kullanılabilecek bir hak olduğu ve sendikalar aracılığıyla uygulanması gerektiği belirtildi.
Mahkeme, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmeleri Kanunu'na atıfla, işveren vekilleri ile işvereni temsilen TİS görüşmelerine katılanlar hariç tüm işçilerin TİS'ten yararlanma hakkına sahip olduğunu kaydetti. Başvurucunun kapsam dışı bırakılmasının ancak işveren vekili olarak görev yaptığı veya işveren adına TİS görüşmelerine katıldığı tespitine dayanabileceğini, mahkemelerce ise ilgili ve yeterli gerekçenin ortaya konulmadığını ifade etti.
Kararda, "Bütün işçilerin ekonomik, sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla TİS yapma hakkı bulunmaktadır. İşçilerin kısmen veya tamamen TİS yapamamasına yol açan uygulama veya yorumlar Anayasa'ya aykırılık teşkil edecektir" değerlendirmesine yer verildi. AYM, bu eksikliklerin devletin pozitif yükümlülükleriyle bağdaşmadığını belirtti.
Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi H.Ş'nin TİS'ten dışlanmasının sendika hakkı ihlali olduğuna karar vererek hem tazminat ödenmesine hükmetti hem de kararı ilgili mahkemeye göndererek yeniden yargılama yapılmasını sağladı.
