Bakan Yumaklı: Tarım Alanlarının %40'ını Oluşturan 468 Ova Tarımsal Sit Alanı İlan Ettik
Su yönetimi ve kuraklıkla mücadele
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, TBMM Genel Kurulu’nda yaptığı sunumda su verimliliğini artırmak amacıyla başlatılan su verimliliği seferberliği ve Ulusal Su Planı (2025-2035) çalışmalarını anlattı. Yumaklı, sulama sistemlerinin modernizasyonu, ürün deseni değişikliği, yeraltı suyu kontrolü ve havzalar arası su transferleri gibi tedbirlerle su kaynaklarının korunmasını ve sürdürülebilir yönetimini hedeflediklerini belirtti.
Eğirdir Gölü Su Eylem Planı'nı kamuoyuyla paylaştıklarını vurgulayan Yumaklı, Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca gölleri için benzer eylem planlarının 2026 yılında uygulanmaya başlanacağını söyledi. Kuraklık tahmini ve erken uyarı sistemi kapsamında sektörel su tahsis modelinin önümüzdeki yıl kurulacağını ve Tarımsal Kuraklıkla Mücadele Stratejisi Eylem Planı'nın hayata geçirildiğini ekledi. Ayrıca, belirlenen kurakçıl peyzaj uygulama alanlarıyla %80’e varan su tasarrufu hedefleniyor.
Üretim planlaması ve yeni destek modeli
Üretimde öngörülebilirliği sağlamak için üretim planlaması ve yeni destekleme modeli uygulamaya alındı. Tarımsal krediler, hibe programları, tarım sigortaları ve kırsal kalkınma destekleri üretim planlamasına entegre edildi. Bitkisel üretim planlaması, Eylül 2024’te 13 stratejik ürün ve yem bitkisinde uygulanmaya başlandı ve planlamalar üçer yıllık dönemlerle güncellenecek.
Yumaklı, üreticilere verilen destekleri şöyle özetledi: ortalama mazot maliyetinin %50’si ve gübre maliyetinin %25’i temel destek olarak sağlanıyor. Planlama kapsamındaki ürünlerde mazot maliyetinin tamamı ve gübre maliyetinin yarısı; su kısıtı olan ilçelerde ise mazot ve gübre maliyetlerinin tamamı karşılanıyor. Su ihtiyacı yüksek ürünler, su sıkıntısı yaşayan havzalardan daha elverişli bölgelere ilave desteklerle yönlendiriliyor. Ayrıca, tarım alanlarımızın yüzde 40’ını oluşturan 468 büyük ovayı tarımsal sit alanı ilan ettik ve hedef bu sayıyı 500e çıkarmak.
Hayvancılık, genç ve kadın üreticiler
Şubat 2024’te açıklanan 5 yıllık hayvancılık yol haritası kapsamında hayvansal üretim planlamasının adım adım hayata geçirildiğini belirten Yumaklı, besi, süt ve kanatlı yetiştiriciliği bölgelerinin belirlendiğini söyledi. Hayvancılık destekleri temel, yönlendirici ve verimlilik destekleri olarak yeniden düzenlendi; kadın ve genç üreticilere ek destekler veriliyor.
Yumaklı, ilk defa aile işletmelerine, genç ve kadın üreticilere 3,3 milyar lira destek ödemesi gerçekleştirildiğini; verimlilik kriterlerine göre ise 2,8 milyar lira destek verildiğini açıkladı. Ayrıca kırsalda aile işletmelerini güçlendirmek amacıyla Kırsalda Bereket Hayvancılığa Destek Projesi başlatıldı. Yumaklı, üreticilerin yaş ortalamasına ilişkin verileri de paylaştı: ABD 58, Avrupa Birliği ve Türkiye 57 yaş ortalaması civarında.
Gıda güvenliği ve denetimler
Bakan Yumaklı, gıda işletelerine yıllık ortalama 1,3 milyon denetim yaptıklarını, 41’i Bakanlığımıza ait olmak üzere toplam 138 gıda kontrol laboratuvarında yılda 22 milyon analiz gerçekleştirildiğini söyledi. Yumaklı, "Gıda güvenilirliği bizim kırmızı çizgimizdir" diyerek sağlığı riske atanlar hakkında suç duyuruları yapıldığını ve gerekli yaptırımların uygulandığını vurguladı.
Ayrıca, kurallara uymayanlara bu yıl uygulanan para cezalarının toplamının 2,3 milyar lira olduğunu belirtti. Vatandaşların gıda denetim bilgilerine kolay erişimi için Karekod Uygulaması zorunlu hale getirildi. Hasat öncesi üretim alanlarında ve hasat sonrası satış noktalarında pestisit kalıntı denetimleri sürüyor; yasaklı pesticide rastlanması halinde ürünler imha ediliyor. 2025 yılında 2,5 milyon ton taze meyve ve sebze ihracatı yapılmış olup, geri dönen miktar çok düşük seviyededir ve mevzuata uygun olmayan ürünlerin ülkeye girişine izin verilmiyor.
Ekonomi, üretim ve zarar ödemeleri
Yumaklı, Türkiye’nin tarımsal üretimden elde edilen 74 milyar dolarlık hasıla ile Avrupa’da birinci, dünyada ise yedinci büyük tarım ekonomisi olduğunu söyledi. Tarım sektörü, son 22 yılın 18’inde büyüme kaydetti; 2024 yılında ise %5,1 büyüme ile ülke ekonomisinin üzerinde performans sergiledi.
2025 üçüncü çeyreğinde hayvancılık, ormancılık ve balıkçılık faaliyetlerinde büyüme gözlendiğini kaydeden Yumaklı, bitkisel üretimdeki daralmanın olağanüstü iklim koşullarından kaynaklandığını, üretici sayısında %2 artış ve ekili arazilerde %3 artış olduğunu bildirdi. Üreticilere zirai don ve kuraklık kaynaklı zararlar için toplam 49 milyar lira ödeme yapıldığını belirterek, Türkiye tarım sektörünün güçlü altyapısı ve geniş ürün deseni sayesinde dönemsel kayıpları hızlıca telafi edecek kapasitede olduğunu ifade etti.
Bakan Yumaklı: "Tarım alanlarımızın yüzde 40'ını oluşturan 468 büyük ovayı tarımsal sit alanı ilan ettik"
