Çin, Filipinler gemisinin Çin Sahil Güvenliği gemisine bilinçli çarpışma yaptığını iddia etti
Çin, Güney Çin Denizi'ndeki ihtilaflı Scarborough Sığı yakınında Filipinler'e ait resmi bir geminin Çin Sahil Güvenliği'ne ait bir gemiye bilerek çarptığını ileri sürdü. Olayı duyuran Çin Sahil Güvenliği Sözcüsü Gan Yü, iddiasını açıklarken sorumluluğu Manila yönetimine yüklendi.
Çin'in iddiaları
Gan Yü, Filipinler'e ait 10'dan fazla resmi geminin Çinlilerin "Huangyan" olarak adlandırdığı sığın çevresindeki sulara izinsiz girdiğini belirtti. Sözcü, Çin Sahil Güvenliği'nin gemilere su fışkırtma ve diğer kontrol tedbirleriyle müdahale ettiğini, bir Filipin gemisinin uyarıları görmezden gelerek Çin gemisine bilerek çarptığını iddia etti.
Gan, olayı "ihlal" ve "provokasyon" olarak niteleyerek çarpışmanın sorumluluğunu Manila'ya yükledi.
"Doğa koruma alanı" ilanı ve uluslararası tepkiler
Pekin yönetimi, 11 Eylül'de Scarborough Sığı'nı "ulusal doğa koruma alanı" olarak ilan etti. Manila, sığlığın kendi münhasır ekonomik bölgesi içinde olduğunu savunarak karara tepki gösterdi.
Filipinler Dışişleri Bakanlığı, Çin'in ilanını "bölgeyi işgale yönelik açık bir bahane" olarak nitelendirip kararın derhal geri çekilmesini ve uluslararası hukuk yükümlülüklerine uyulmasını talep etti. Washington yönetimi de Filipinler'i destekledi; ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, "Çin'in istikrarsızlaştırıcı planına karşı müttefikimiz Filipinler'in yanındayız." ifadelerini kullandı.
Scarborough Sığı'nın coğrafyası ve geçmiş gerilimler
Üçgen biçimli ve ortasında lagünü bulunan Scarborough Sığı, Güney Çin Denizi'nin doğusunda, Filipinler'in kuzeyindeki Luzon Adası'na 120 deniz mili (222 kilometre) mesafede yer alıyor. Filipinler bu sığıya "Panatag", Çinliler ise "Huangyan" adını veriyor.
Bölge, iki ülkenin çatışan egemenlik iddialarını sergilediği bir nokta olmayı sürdürüyor. 2012'de Filipinler Sahil Güvenliği'nin kaçak avlandıkları gerekçesiyle 8 Çin balıkçı gemisini alıkoyma girişimi sonrası Çin Sahil Güvenliği müdahale etmiş, gerilim yükselmiş ve Çin resifin kontrolünü ele geçirmişti.
Güney Çin Denizi'ndeki geniş kapsamlı anlaşmazlık
Güney Çin Denizi, kıyıdaş ülkeler arasında İkinci Dünya Savaşı sonrasından bu yana egemenlik ihtilaflarının odak noktası. Çin, 1947'de yayımladığı harita ile bölgenin yaklaşık %80'ini kapsayacak bir egemenlik iddiasında bulunurken, Filipinler'in yanı sıra Vietnam, Brunei ve Malezya da hak iddiasında bulunuyor.
Çin'in ihtilaflı adalarda üs inşa etmesi, askeri varlık göstermesi ve sivil gemi filolarıyla bölgede etkinlik sağlaması, bölge ülkeleri ile ABD tarafından eleştiriliyor. Hollanda'nın Lahey kentindeki Daimi Tahkim Mahkemesi, 2016'da Filipinler'in başvurusu üzerine verdiği kararda Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal olmadığına hükmetmişti.
