Dera'da tarım kuraklık, savaş ve su politikalarının gölgesinde eriyor
MUHAMMED KARABACAK - Suriye'nin güneyindeki Dera ili ve Yermuk Havzası, yıllardır süren çatışmaların, iklim kaynaklı kuraklığın ve bölgedeki su politikalarının etkisiyle tarımsal üretimde ağır bir çöküş yaşıyor.
Gözle görünür üretim kaybı
Ülke genelinde 2024-2025 yağış miktarı, ortalamanın üçte birine dahi ulaşmazken barajların kuruması, yer altı sularının tükenmesi ve tarım arazilerinin tahrip edilmesi çiftçileri çaresiz bıraktı. Dera'da Cubeyliyye, Abidin ve Sahamü'l-Cevlan barajları tamamen kurudu.
Köylülerin dramı
Dera kırsalında yaşayan çiftçi Mahmud Süveydani, AA muhabirine yaşadıkları zorlukları aktardı. Süveydani, toprakların çocukluğundan beri kuruduğunu ve mutlaka rehabilite edilmesi gerektiğini vurguladı. Rejimin sivilleri yerinden ettikten sonra bazı tarım arazilerini askeri alanlara dönüştürdüğünü söyledi.
Süveydani, doğrudan durumu özetleyen ifadeler kullandı: "Arazilerde ekim yaptım ama mevsim başarısız oldu, çobanlara kiralamak zorunda kaldım." ve "Çiftçiler, büyük zarar gördü. Gübre, yakıt ve sulama altyapısını yeniden kurmak imkansız hale geldi. Kuraklık yüzünden Yermuk Havzası'nda tarlalar ekilemez durumda."
Çiftçilerin sosyal durumuna dair Süveydani'nin yorumu ise şu oldu: "Çiftçi, en zayıf halkadır."
Barajlar ve kuyularda kritik düşüş
Ziraat mühendisi Muhammed Hreyba ise bölgedeki teknik durumu anlattı: "Suriye genelinde, özellikle Horan bölgesinde şiddetli bir kuraklık yaşandı. Bu yılki yağışlar, ortalama seviyenin üçte birine bile ulaşmadı." Hreyba, yağmurla sulanan tarlaların neredeyse tamamen verimsiz hale geldiğini ve buğday üretiminin "dibe vurduğunu" ifade etti.
Hreyba, kuyuların durumunu şu sözlerle değerlendirdi: "Kuyularda büyük bir kriz yaşanıyor, yüzde 60-70'i hizmet dışı kaldı. Tarım arazilerinin yaklaşık yüzde 50'sinde üretim yapılamıyor. (Beşşar Esed) Rejim, büyük alanları askeri bölgelere çevirip mayın döşeyerek tarıma elverişsiz hale getirdi. Bu arazilerin yeniden temizlenmesi ve düzleştirilmesi için uzun yıllara ihtiyaç var."
İsrail'in su müdahalesi iddiası
Hreyba, Kuneytra'daki barajların kontrolünü ele geçiren İsrail'in bölgeden akan suyu kesmesinin sulama imkanlarını ciddi şekilde azalttığını savundu. Hreyba, uygulamayı şöyle anlattı: "Dikey su sondaj makineleri kullanarak İsrail, yer altı suyunu kendi topraklarına çekiyor." Ayrıca yatay sondajlarla bu akışın hızlandırıldığını ve sınır hattında yeni kuyu açılmasının engellendiğini belirtti.
Bazı balık çiftliklerinin kapatılması gibi uygulamaların hem tarımı hem de hayvancılığı olumsuz etkilediğine dikkat çekildi.
Uzman önerileri
Hreyba, çiftçilere stratejik tavsiyeler vererek su yönetiminin öncelikli hale getirilmesi gerektiğini söyledi: "Su güvenliği, gıda güvenliğinden daha önemlidir. Bu yüzden belli başlı ürünlerin ekilmesini öneriyoruz. Her damla suyu korumak zorundayız."
Sonuç: Dera ve Yermuk Havzası'nda tarım, kuraklık, altyapı yıkımı ve bölgesel su politikalarının birleşimi nedeniyle büyük bir çöküşte; barajlar kuruyup kuyular işlevsiz kalırken, yüzbinlerce kişinin geçimi tehlikeye girmiş durumda.
Suriye'nin önemli gıda ambarlarından biri olarak bilinen ülkenin güneyinde kuraklık, iklim değişikliği, İsrail'in su kaynaklarına müdahalesi ve yıllardır süren çatışmalar nedeniyle tarım sürdürülemez hale geldi. Suriye'nin gıda ambarı olarak bilinen güneydeki Dera ili ve Yermuk Havzası, kuraklık ve savaşın etkisiyle tarımsal üretimde çöküş yaşıyor.
