Hakan Fidan: Arap ve İslam Ülkeleri Güvenlikte Ortak Platformla Buluşabilir
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, MBC Masr kanalında Orta Doğu’daki gelişmeleri değerlendirirken, Arap ve İslam ülkelerinin güvenlik alanında ortak bir platform oluşturmasının mümkün olduğunu ve Türkiye’nin bu vizyona güçlü destek verdiğini vurguladı.
Uluslararası Sistem ve BM Reformu
Bakan Fidan, BRICS, ASEAN ve Şanghay İşbirliği Örgütü gibi oluşumların rolü ve uluslararası sistemin yetersizlikleri üzerine yaptığı değerlendirmede şu ifadeleri kullandı: "Biliyorsunuz uluslararası sistemin maalesef özellikle Gazze olayında da açığa çıktı ki, büyük bir yetersizliği var ve ortaya çıkan krizlere cevap vermekten uzak bir sistem. Belli tercihlerinden ve belli güç yapılarından dolayı."
Fidan, Gazze savaşı, Rusya-Ukrayna Savaşı ve Asya-Pasifik’teki muhtemel gelişmeler ile teknoloji rekabetinin bir araya gelmesinin mevcut sistemi daha fazla krize sürüklediğini belirtti. "Mevcut ittifaklar kendi popülasyonları için refah getirebilirken, başta Avrupa Birliği ve Amerika, diğer sorunları çözmede yetersiz kalabiliyor. Birleşmiş Milletler (BM) teşkilatının özellikle Güvenlik Konseyi'nin yapısı bu konuda şu anda sorunları çözmekten uzak gözüküyor."
BM ve BMGK’nin reform gerekliliğini yineleyen Fidan, "Bunlar olmadığı zaman mevcut ittifakların karşısına sizin de sözünü ettiğiniz gibi, BRICS gibi, Şanghay İşbirliği Teşkilatı gibi, ASEAN gibi daha adını burada sayamadığımız çok fazla bölgesel aktörlerin ortaya çıkacağı ve daha farklı arayışların olacağı muhakkak." değerlendirmesinde bulundu.
"Hükmetme değil işbirliği"
Arap ve İslam ülkelerinin güvenlik koordinasyonu temelinde birleşmesi mümkün mü sorusuna Fidan, bunun hem politik sistem hem de ortak ülkü meselesi olduğunu belirterek yanıt verdi. "Artık bence İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkelerin, Arap Ligi üyesi ülkelerin birçoğunun ulus devlet yapıları oturmuş durumda, dengeleri oturmuş durumda. Artık buradan bir bütünleşik siyasal sisteme gidilebilir."
Bakan, siyasi liderliklerin karar vermesi halinde sistematik bir yaklaşımla bu vizyona ulaşılabileceğini ve bunun için bir yerden başlanması gerektiğini vurguladı. Ayrıca, bölge ülkelerinin birbirlerinin güvenliğine, toprak bütünlüğüne ve egemenliğine taahhüt etmesi gerektiğini söyledi: "Bütün ülkeler birbirlerinden emin olmalı. Bunu mümkün kılacak bir platformun olması lazım. Daha sonra bunun üzerine çok fazla ekonomik ve güvenlik konuları bina edilebilir."
Fidan, bölgede hâkimiyet söylemlerinin yerini işbirliğine bırakması gerektiğini şu sözlerle özetledi: "Hep bir dominasyon, 'Kim bölgeyi etkisi altına alacak veya hükmedecek' şeyi var. Bence bu çok ilkel bir yaklaşım. Bunun yerine bizim işbirliğini geliştirmemiz lazım. 'Domination' değil 'Cooperation'. 'Hükmetme' değil 'işbirliği'. Herkesin sınırları belli, ulus belli. Birbirimize saygı duyuyoruz."
Bu vizyonun zorlukları ve riskleri olacağını kabul ederek, Fidan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da bu vizyona inanıp siyasi destek verdiğini hatırlattı: "İnşallah biz yaşadığımız süre içerisinde bunun hayata geçtiğini görürüz. Benim de bütün bu çalışmalarım bu yönde."
Türkiye-Mısır İlişkileri: "Modern tarihin en iyi düzeyi"
Bakan Fidan, Türkiye ile Mısır arasındaki ikili ilişkilerin şu anda "modern tarihin en iyi düzeyine" ulaştığını belirtti. Halklar arası ilişkinin her zaman güçlü olduğuna dikkat çeken Fidan, siyasal elitler ve bürokrasiler arası ilişkilerin de çok iyi bir noktaya geldiğini söyledi: "Çünkü her türlü konuyu konuşabiliyoruz."
Fidan, ikili dayanışma ve işbirliğinin giderek ilerlediğini, ticari ilişkilerin de "fevkalade iyi" olduğunu ifade etti. İki ülkenin potansiyellerini bir araya getirerek neler yapabileceğini keşfetme aşamasında olduğunu belirten Bakan, ilişkilerin profesyonel bir yaklaşımla daha da geliştirilmesi gerektiğini vurguladı: "Ama altını çiziyorum, profesyonel çalışmamız lazım, çok çalışmamız lazım. Siyasi niyet var, irade var. Altta çok çalışma yapmamız lazım."
Fidan, görüş ayrılıklarının dostluğa dayalı ilişkiler sayesinde uzlaştırılabildiğini örneklerle anlattı: Libya, Sudan ve Gazze konularında iletişim, güven artışı ve yakın çalışma sayesinde ortak noktaya gelindiğini ifade etti. "Yani etle tırnak gibi çalışıyoruz."
(Bitti)
