İran'da Etnik ve Mezhepsel Ayrımcılık Tartışmaları Derinleşiyor
İran uzmanı Dr. Hurşit Dingil, İran Meclisi'nde farklı etnik grupların ana dilde eğitim almasını öngören yasa tasarısının reddedilmesinin Türkler üzerinde ciddi etkileri olduğunu vurguladı. Konu, hızla bir milli güvenlik meselesi haline geliyor.
26 Şubat'taki oturuma katılan 246 milletvekilinden 104'ü bu yasa tasarısını desteklerken, 130'u karşı çıkmış ve 5 milletvekili çekimser kalmıştı. Yasa tasarısı, haftada iki saat olmak üzere iki farklı eğitim kademesinde, çeşitli etnik grupların ana dillerinde eğitim alma seçeneğini sunuyordu. Ancak dersin içeriği kontrol edilecek ve Farsça, birincil eğitim dili olarak kalmaya devam edecekti.
Pezeşkiyan Döneminde Artan Ayrımcılık Tartışmaları
Dr. Dingil, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın Türkçe şiir okumasının ardından yaşanan krizleri de değerlendirerek, Pezeşkiyan'ın seçimleri kazanmasından bu yana etnik ve mezhepsel ayrımcılığın daha görünür hale geldiğini ifade etti. Pezeşkiyan'ın seçim kampanyası sırasında verdiği sözlerin aksine, etnik dillerle ilgili eğitim konusunun hâlâ tartışılması dikkat çekiyor.
Dingil, Farsça dışındaki azınlık dillerin edebiyat derslerinde kullanılmasını öngören yasa tasarısının reddedilmesiyle ilgili oy sayısına dikkat çekerek, büyük bir çoğunlukla bu konunun önemine vurgu yaptı. İran'daki etnik ve mezhepsel meselelerin artık daha fazla gündemde yer bulduğuna dair yorumlarda bulundu.
Güvenlik Algısı ve Etkileri
2022'deki Mahsa Emini gösterileri ile birlikte İran'ın güvenlik kurumlarının etnik ve mezhepsel meseleler karşısındaki hassasiyeti arttı. Dingil, bu tür olayların devrime ve onun kurucu değerlerine karşı bir tehdit olarak görüşmelerine neden olduğunu belirtti.
Yasa tasarısının reddi ile ilgili resmi açıklamalarında yeterli öğretmen bulunmaması, malzeme eksiklikleri ve bütçe yetersizlikleri ile Farsça'nın zayıflayabileceği endişeleri öne sürüldü. Ancak siyasi açıklamalar, İran'ın toprak bütünlüğüne yönelik tehlikeler üzerinde durarak milli güvenlik kaygılarını gündeme getirdi.
Türklerin Üzerinde Olumsuz Etkiler
Dingil, yasa tasarısının reddinin özellikle Türkler üzerinde büyük bir etki yarattığını belirtti. İran’daki Türk kökenli nüfus, dil politikaları ve etnik ayrımcılık konularında hassas bir denge içinde bulunmakta.
Dr. Dingil, İran Anayasası'nda azınlıkların tanımının din temelli yapıldığını ve Farsça dışındaki dillerin kullanımına dair özgürlük tanıyan hükümler bulunmasına rağmen, bu uygulamaların sahada pek mümkün olmadığını ifade etti.
İran'ın Toplumsal Yeniliklere Adaptasyonu Gerekiyor
Değişim sürecinin devam ettiğine dikkat çeken Dingil, İran'ın toplumsal yeniliklere uyum sağlaması gerektiğini belirtti. Mevcut dönemin, 2022'deki Mahsa Emini gösterileri ile başladığına dair görüşleri destekliyordu. Bu gelişmelerin, İran'ın dil politikalarının gelecek dönemde nasıl şekilleneceğini önemli ölçüde etkilemesi bekleniyor.
İran Meclisi, 6 maddeden oluşan ve farklı etnik grupların ana dilde eğitim almasını öngören 'Etnik ve Yerel Edebiyat Öğretimi' yasa tasarısını 26 Şubat'ta oy çokluğuyla reddetmiştir.
İran uzmanı Dr. Hurşit Dingil, İran'da etnik ve mezhepsel ayrımcılık tartışmaları hakkında AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
İran uzmanı Dr. Hurşit Dingil, İran'da etnik ve mezhepsel ayrımcılık tartışmaları hakkında AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
