Küresel Güney, Tekstil Atıklarıyla Savaşta
30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü, bu yıl "Moda ve tekstilde sıfır atık" temasıyla kutlanacak. Düzenlenen etkinlikler, hızlı moda dinamiklerinin yarattığı atık krizine karşı farkındalık oluşturmayı hedefliyor. Gelişmiş ülkelerden gelen ikinci el kıyafetler, az gelişmiş bölgelerde dev yüksek tekstil çöplükleri oluşturarak atık sorununu artırıyor.
Tekstil Atıkları ve Çevresel Etkileri
Dünya genelinde her yıl 92 milyon ton tekstil atığı meydana geliyor ki bu, dakikada bir kamyon dolusu atık demektir. Üretim süreçlerinde ortalama 215 trilyon litre su kullanıldığı ve yaklaşık 15 bin ayrı kimyasalın kullanıldığı tahmin edilmektedir.
Ülkelerin Tekstil Atığı Durumları
Çin, dünya tekstil üretiminin %50'sini karşılamakta ve 2022'de 22 milyon ton tekstil atığı oluşturmuştur. Buna karşın geri dönüştürülen miktar oldukça düşüktür. ABD'de ise 2018'de oluşan 17 milyon ton tekstil atığından yalnızca 2,51 milyon tonu geri dönüştürüldü. AB ülkeleri de 2020 yılında 6,95 milyon ton tekstil atığı üretmiştir.
Kullanılmış Giysi Krizi
Küresel kullanılmış kıyafet ihracatının büyük kısmı Avrupa ve ABD'den yapılırken, Gana ve Kenya gibi ülkeler, bu giysilerin yükünü taşıyorlar. Gana'nın Kantamanto Tekstil Pazarı her hafta ortalama 100 konteyner dolusu giysi almakta, ancak çoğu yeniden kullanım için uygun durumda olmayarak çöplüklere gitmektedir.
Şili ve Kenya'daki Sorunlar
Şili'nin Atacama Çölü, büyük bir tekstil çöplüğü haline gelmiş durumda; 2021'de 126 bin ton tekstil atığı ithal etti. Aynı şekilde, Kenya'da gelen ikinci el kıyafetlerin yaklaşık yarısı kullanılamaz durumda ve bu da çevre kirliliği sorununa yol açıyor.
Uzman Görüşleri
İzmir Ekonomi Üniversitesi'nden Doç. Dr. Şölen Kipöz, Afrika'nın düşük kaliteli ikinci el kıyafetlerin en büyük ithalatçısı haline geldiğini belirtiyor. Gelişmiş ülkelerin, bu sorunun devam etmesine neden olan ticaret politikaları geliştirdiğini vurgulayan Kipöz, ABD'nin AGOA yasasının bu durumu zorlaştırdığını ifade ediyor.
Küresel Güney ülkeleri, çoğu kullanılmayan giysi atıklarının çözümü için harekete geçiyor. Bu süreç, sadece çevreye değil, aynı zamanda insanlara da önemli etkilerde bulunuyor.
