La Nina ile başlayan 2025 yazı küresel olarak en sıcak üçüncü yaz oldu
YEŞİM YÜKSEL - Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, yaz başında görülen zayıf La Nina etkisine rağmen küresel ısınmanın baskın kaldığını belirtti. Kurnaz, "Arka planda ise sürekli artan bir küresel ısınma etkisi var. Dolayısıyla La Nina ve El Nino olmasaydı bile 2025 Haziran-Ağustos dönemi dünyada yine en sıcak üçüncü yaz olurdu." dedi.
Copernicus verileri: Ağustos rekorları
Avrupa Birliği'nin uydu izleme sistemi Copernicus İklim Değişikliği Servisi verilerine göre geçen ay küresel yüzey hava sıcaklığı 16,6 derece olarak ölçüldü ve bu değer 1991-2020 ağustos ayı ortalamasının 0,49 derece üzerine çıktı. Böylece küresel ölçekte kayıtlara geçen en sıcak üçüncü ağustos ayı yaşanmış oldu.
Geçen ay kaydedilen sıcaklık, şimdiye kadarki en sıcak iki ağustos olan 2023 ve 2024'e göre 0,22 derece daha serinken, 1850-1900 dönemi ortalamasının 1,29 derece üzerine çıktı.
Eylül 2024-Ağustos 2025 döneminde ise sıcaklıklar 1991-2020 ortalamasının 0,64 derece, sanayi öncesi dönemin ise 1,52 derece üzerinde ölçüldü.
Yaz mevsimi ve bölgesel etkiler
Haziran-Ağustos döneminin küresel ortalaması, bu yıl 1991-2020 ortalamasının 0,47 derece üzerinde seyrederek 2023 ve 2024'ün ardından kayıtlardaki en sıcak üçüncü yazın yaşanmasına yol açtı. 2023 ve 2024'te bu farklar sırasıyla 0,66 ve 0,69 derece olarak kaydedilmişti.
Avrupa'da ise yaz mevsimi 1991-2020 ortalamasının 0,9 derece üzerinde gerçekleşti ve kıta kayıtlardaki en sıcak dördüncü yazını yaşadı. Sıcaklık sapmaları özellikle Batı Avrupa, Güneydoğu Avrupa ve Türkiye'de öne çıktı. Batı ve Güney Avrupa'nın büyük kısmı, Balkanlar, Karadeniz bölgesi, İskandinavya ve kuzeybatı Rusya'da kurak koşullar etkili oldu.
Ayrıca ortalama deniz yüzeyi sıcaklıkları Ağustos 2025'te 20,82 derece ile 60 derece güney ile 60 derece kuzey arasında kayıtlardaki en yüksek üçüncü ağustos değeri oldu.
Türkiye'de sıcak dalgası ve Kurnaz'ın değerlendirmesi
Prof. Dr. Levent Kurnaz, Türkiye'de yazın geçen yıla göre genel olarak daha serin geçtiğini ancak ilk kez resmi olarak 50 derecenin üzerinde sıcaklıklar görüldüğünü vurguladı. Kurnaz, "Bu çok sıcak bir gün, çok sıcak bir noktaya denk geldi ama geri kalan zamanda geçen senenin ortalamasına göre daha serindik. Hatta 2023'ün ortalamasına göre de daha serindik. Dolayısıyla küresel olarak en sıcak üçüncü sene oldu ama ülkemizde çok sıcak bir hafta geçirdik." dedi.
Kurnaz, 2025'in bugüne kadarki döneminde 36 günün tarihteki en sıcak gün olarak kayıtlara geçtiğini ve haziran-ağustos döneminde yalnızca 14 Temmuz'da sıcaklık rekoru kırıldığını belirtti. Küresel olarak yaz dönemi, geçen yaza göre 0,22 derece daha serin fakat 1940-1970 ortalamasına göre yaklaşık 1,1 derece daha sıcak oldu.
La Nina'nın güncel durumu
Kurnaz, Pasifik Okyanusu'ndaki deniz suyu sıcaklığı dalgalanmalarının El Nino (sıcak) ve La Nina (soğuk) olarak adlandırıldığını hatırlatarak, "La Nina şu anda yok, yazın başında vardı, ama çok zayıf bir La Nina'ydı. Şimdi nötr durumdayız ve bir süre daha nötr durumda kalmaya devam edeceğiz. Belki ekim ayında hafif bir La Nina görülmeye başlayabilir. Gelecek senenin şubat ayına kadar da bu çok hafif La Nina görülmeye devam edebilir ancak şubattan sonra muhtemelen yine nötr durumlara geçeceğiz." değerlendirmesinde bulundu.
Kurnaz ayrıca, "Pasifik'te illa La Nina ya da El Nino olmak zorunda değil. Çoğunlukla beklenen durum nötr olmasıdır. Arada El Nino ya da La Nina olur. Arka planda ise sürekli artan bir küresel ısınma etkisi var. Dolayısıyla La Nina ve El Nino olmasaydı bile 2025 Haziran-Ağustos dönemi dünyada yine en sıcak üçüncü yaz olurdu." diye ekledi.
Uzman, kötü bir El Nino olmamasının Türkiye açısından geçen sene yaşanan zirai don benzeri olayların tekrarlanmasını zorlaştırabileceğini de belirtti.
