Malatya'da 95 yıllık kara lastik geleneği
Türkiye’de 1930’lu yılların başında üretimine başlanan ve çarıktan ayakkabıya geçiş sürecinin simgelerinden biri olan halk arasında "cizlavit" ya da "Ankara lastiği" olarak bilinen kara lastik, aradan geçen yaklaşık 95 yıle rağmen Malatya’da hâlâ ilgi görüyor.
Özellikle kırsal kesimde yaşayan vatandaşların tercih ettiği kara lastik, günümüzde yalnızca kullanım amacıyla değil; ev ve iş yerlerinde aksesuar, geçmişi hatırlatan anı niteliğinde saklanmak üzere de satın alınıyor. Yerli ve yabancı turistlerin de ilgisini çeken kara lastik üzerine şiirler yazılmış, çocukluk dönemini kırsalda geçiren birçok vatandaşın hafızasında yer etmiş bir ürün olarak varlığını sürdürüyor.
Tarihçe ve modeller
Malatya kent merkezinde bulunan geçici konteyner çarşıda ayakkabıcılık yapan esnaf Mehmet Demir, kara lastiğin tarihinin 1932 yılına dayandığını belirterek farklı modellerinin bulunduğunu söyledi. Esnaf Demir, "Bunların bayan içini dediğimiz tabanı düz olan ve 1932’den beri üretilen modelleri var. Bir de bayanlar için topuklu Ankara lastiği bulunuyor. Ayrıca halk arasında Dallas ya da naylon ayakkabı denilen bağ ve bahçede kullanılan modellerimiz de mevcut" dedi.
Talep, alıcı profili ve satıcı sayısı
Mesleğe 1993 yılında başladığını ifade eden Demir, Ankara lastiği, çizme, cizlavit, zile tepe lastiği ve bayan naylonu gibi ürünleri sattığını belirterek talebin geçmişe oranla azaldığını söyledi. Demir, "Eskisi gibi yoğun talep yok. Daha çok 65-70 yaş aralığındaki amcalarımız, dedelerimiz alıyor. Gençler pek giymiyor ama bu ürünler kaybolmasın diye bulundurmaya devam ediyoruz" ifadelerini kullandı.
Kentte, Ankara lastiği ve cizlavit benzeri ürünleri satan esnaf sayısının oldukça az olduğuna dikkat çeken Demir, "Şu anda Malatya’da bu lastikleri satan iki ya da üç esnaf var. Spor ayakkabıların yaygınlaşmasıyla talep düştü ama hala soranlar oluyor" diye konuştu.
Fiyatlar
Fiyatlar hakkında bilgi veren Demir, cizlavit modellerinin 350 TL, Ankara lastiğinin ise 100 TL’den satışa sunulduğunu belirterek, Ankara lastiğinin cizlavite göre daha dayanıksız olduğunu söyledi. Genel fiyat aralığı 100 ile 350 TL arasında değişiyor.
Yaklaşık 95 yıl önce üretimine başlanan 'kara lastik' varlığını sürdürüyor
