Marmara Denizi'nde Çok Disiplinli Bilim Seferi Başladı
İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü öncülüğünde, R/V ALEMDAR 2 ile yola çıkan bilim insanları, Marmara Denizi'nde ekosistem, deniz tabanı, biyoçeşitlilik ve müsilaj risklerini çok disiplinli yöntemlerle araştırıyor.
Seferin kapsamı
Enstitünün yürüttüğü projeler doğrultusunda planlanan sefer, klasik deniz bilimi çalışmalarının ötesinde, yüksek çözünürlüklü ve entegre bir araştırma yaklaşımıyla devam ediyor. Çalışmalara Gebze Teknik Üniversitesi uzmanları, İHA'larla uzaktan algılama; Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü araştırmacıları deniz tabanı haritalama ve görselleştirme ile katkı veriyor. Ayrıca İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Sualtı Hekimliği ve Hiperbarik Tıp Ana Bilim Dalı uzmanları dalış ekibine eşlik ederek dalgıç sağlığı incelemeleri yapacak.
Hedeflenen çalışmalar
Seferde, Marmara'daki koruma altındaki hassas türler, ekosistem yapıları, jeolojik oluşumlar ve deniz tabanının morfolojisi ayrıntılı olarak incelenecek. Araştırmalar, son yıllarda tekrarlayan müsilaj krizinin nedenleri, gelişim süreçleri ve gelecekteki olası riskleri ortaya koymayı amaçlıyor. Müsilajın erken evrelerinin tespiti ve erken uyarı sistemleri için bilimsel temel oluşturulacak.
Ayrıca Marmara ekosisteminin biyokimyasal döngüleri yeniden modellenerek denizin karbon tutma kapasitesi değerlendirilecek; bu verilerin Türkiye’nin iklim uyum politikalarına ve denizel karbon yutak alanı haritalarına katkı sağlaması bekleniyor.
Yöntem ve teknoloji
Sefer boyunca standart deniz ölçümlerinin yanı sıra uydu görüntüleme sistemleri, İHAlar, su altı robotları, bilimsel dalışlar ve su altı görüntüleme sistemleri kullanılacak. Jeofizik çalışmalarda çok ışınlı derinlik ölçer (multibeam), sismik tarayıcı ve yandan taramalı sonar gibi ileri teknikler bir arada uygulanarak deniz yüzeyi, su sütunu ve deniz tabanı üç boyutlu haritalanacak.
Veriler, uydu görüntülerinin yüksek çözünürlüklü analizi ve İHA'ların santimetre düzeyinde ayrıntı sağlayan haritalarıyla desteklenecek; analizlerde yapay zeka, derin öğrenme ve sinir ağı algoritmaları kullanılacak.
İklim değişikliği ve jeolojik kayıtlar
Marmara’nın güneyindeki özel jeolojik bölgelere ilişkin çalışmalarla Holosen (son 10 bin yıl) döneminden günümüze çevresel değişim kayıtları elde edilecek ve iklim değişikliğinin deniz üzerindeki etkileri yüksek hassasiyetle değerlendirilecek. Elde edilen yüksek çözünürlüklü veriler Marmara Denizi’nin "sayısal ikizi" olarak adlandırılan dijital modelinin geliştirilmesine katkı sağlayacak.
Beklenen katkılar
İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsünün uzun yıllara dayanan birikimiyle yürütülen sefer, Marmara’da şimdiye kadar yapılan en kapsamlı ve çok katmanlı deniz araştırmalarından biri olma niteliği taşıyor. Araştırma, Marmara ile birlikte Karadeniz ve Ege Denizi arasındaki geçiş sisteminin bütüncül modellemesine veri üretecek.
Prof. Dr. Cem Gazioğlu konuyla ilgili olarak AA muhabirine şu değerlendirmeyi yaptı: "Türkiye’nin deniz bilimlerindeki güçlü akademik birikimini uluslararası araştırma ağıyla birleştiren bu çalışma, ülkemizin ve enstitümüzün deniz bilimlerinde uluslararası ölçekteki öncü konumunu pekiştirecek. Çalışmamız, enstitümüzün 'bilimle koruma, teknolojiyle dönüştürme' vizyonunu sahada hayata geçiriyor."
İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsünden bilim insanları, R/V ALEMDAR 2 araştırma gemisiyle Marmara Denizi’nde ekosistem, deniz tabanı, biyoçeşitlilik ve müsilajla ilgili riskleri incelemek üzere çok disiplinli bilim seferi başlattı.
