Pezeşkiyan'dan ŞİÖ'ye somut adım çağrısı
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Çin’in Tiencin kentinde düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) 25. Devlet Başkanları Konseyi Zirvesinde yaptığı konuşmada, örgütün daha barışçıl ve ekonomik işbirliğine dayalı bir dünya inşa etmesi için somut adımlar atması gerektiğini vurguladı.
Kriz yönetimi için "dışişleri bakanlarından oluşan kriz komitesi" önerisi
Pezeşkiyan, bölgesel krizlerin etkin yönetimi amacıyla dışişleri bakanlarından oluşan bir kriz komitesinin kurulmasını teklif etti. Bu komitenin, üyelerin egemenliğine yönelik ihlallerde hızlı şekilde müdahale edebilecek bir yapıda olması gerektiğini belirtti.
Pezeşkiyan, önerisini şöyle açıkladı: "Bölgesel barış ve güvenliği tehdit eden çeşitli krizler konusunda görüş alışverişinde bulunmak ve istişarelerde bulunmak, kriz yönetimine ilişkin operasyonel öneriler geliştirmek ve bunların takibi için bir mekanizma sağlamak amacıyla üye devletlerin dışişleri bakanlarından oluşan bir komitenin oluşturulması gerekmektedir. Bu komite, olası ve fiili çeşitli krizlerde bir üyenin talebi üzerine derhal toplanma yetkisine sahip olmalı ve örgütün entelektüel ve operasyonel kolu olarak uygun bir rol üstlenmelidir. Özellikle bir üyenin egemenliği ihlal edildiğinde, bu mekanizma derhal tepki vermeli ve egemenliği ihlal edilen üyeyi çeşitli kanallar aracılığıyla desteklemeye çalışmalıdır."
Mali işbirliği ve yaptırımlara karşı mekanizmalar
Pezeşkiyan, Batılı ülkelerin tek taraflı yaptırımlarının üye ülkelerin ekonomik ilişkilerine zarar verdiğini hatırlatarak, çözüm önerileri arasında ulusal para birimleriyle ödeme yaygınlaştırılması, dijital altyapıların kurulması ve çok taraflı para takas fonu içeren "ŞİÖ Özel Hesaplar" mekanizmasının güçlendirilmesini sıraladı.
Ayrıca Pezeşkiyan, İran'ın bölgesel işbirliğini geliştirmeye hazır olduğunu belirterek, Çabahar Limanının ulusal demiryolu ağına bağlanmasının Çin, Orta Asya ülkeleri ve Afganistan'ın erişimini artıracağını kaydetti.
İşbirliği alanları ve küresel yönetişim vurgusu
Pezeşkiyan, ŞİÖ'nün 10 yıllık kalkınma stratejisinin altyapı, teknoloji, enerji ve dijital ekonomi gibi alanlarda işbirliğini artırmak için önemli fırsatlar sunduğunu dile getirdi. Ayrıca, Çin Devlet Başkanı Şi Cinpingin küresel yönetişimde reform çağrısını desteklediklerini belirtti ve bu girişimlerin daha adil, çok kutuplu bir dünya düzeni için önemine işaret etti.
İran'ın rolü
Konuşmasında Pezeşkiyan, İran'ın jeopolitik konumunu kullanarak bölgesel işbirliğine katkı sağlamaya hazır olduğunu yineledi ve ŞİÖ çatısı altında somut adımların atılmasının gerekliliğini bir kez daha vurguladı.
Pezeşkiyan: "İran, uluslararası sistemin çok kutupluluğunun önemli sütunlarından biri olan Şanghay İşbirliği Örgütü'nün daha barışçıl ve ekonomik işbirliğine daha elverişli bir dünya oluşturmak için somut adımlar atması gerektiğine inanmaktadır."
