Yaşlılar yapay zekadan 'arkadaş' desteği alıyor: Emine Özmete uyarıyor
SEFA BİLGİTEKİN - Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı ve Yaşlılık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (YAŞAM) Müdürü Prof. Dr. Emine Özmete, yaşlıların dijitalleşme süreçleri ve yapay zekayı kullanım biçimlerine ilişkin değerlendirmelerini AA muhabirine aktardı.
YAŞAM, 2011'de faaliyete başladığından bu yana uyguladığı projeler ve programlarla ülkede yaşlı refahının iyileştirilmesine, aktif yaşlanmaya ve kuşaklar arası dayanışmanın güçlendirilmesine katkı sağlıyor. Merkez, yaşlıların sosyal, psikolojik, sağlık, eğitim ve ekonomik koşullarına yönelik araştırmalar ve yayınlar hazırlayarak rehberlik görevini üstleniyor.
3. Yaş Üniversitesi: 50+ Hayat Okulu
Özmete, aktif ve sağlıklı yaşlanma temelli 3. Yaş Üniversitesi: 50+ Hayat Okulu'nu açtıklarını; huzurevlerindeki yaşlıları ve toplumdaki 50 ve üzeri bireyleri yeni yaşam dönemine hazırladıklarını söyledi. Derslerde İngilizceden yapay zekaya, sağlıktan sosyal hayata katılıma kadar geniş bir müfredat uygulandığını, amaçlarının bir sosyal ekosistem oluşturmak olduğunu vurguladı.
Özmete, "Özellikle bir yapay zeka çalışma grubu oluşturduk. Yapay zekanın nasıl kullanılacağını anlattık. Yaşlılarımızın, yapay zekayı daha çok sohbet etmek amacıyla kullandıklarını, seyahat etmek istedikleri ülkeler ve sağlıkla ilgili konularda araştırmalar yaptıklarını gördük. Hatta bir arkadaş yerine koyarak sohbet etmek istediklerini, deyim yerindeyse 'psikolog' olarak tanımladıklarını belirledik." dedi.
Dijitalleşme ve internet kullanımı
Pandemi ile birlikte 65 yaş grubunda internet kullanımının hızla arttığına dikkat çeken Özmete, "2019'da her 5 yaşlıdan 1'i internet kullanıyorken bu, 2024'te yaklaşık yüzde 47'ye yükseldi. Erkeklerde internet kullanımı yüzde 55, kadınlarda yüzde 39 oranında." diye konuştu.
Özmete ayrıca, "Yaşlıların, son yıllarda sosyal medya kullanımında mesaj paylaşılan ortamlardan ziyade içerik üretilen mecraları tercih etmeye başladıklarını görüyoruz. Bu nedenle sosyal hayata katılım yerine ekran karşısında zaman geçirme risklerinin önüne geçmemiz gerekiyor. Yaşlılarımızın ayrıca internet ortamında dolandırıcılığa maruz kalma riskleri var. Bu nedenle bilgiyi doğru kullanma, dijital okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesi temel hedeflerimizden birisi." değerlendirmesini yaptı.
Dijital okuryazarlık modülüne önem veriyoruz
Yapay zekanın, yaşlı bakımı ve sağlıkla ilgili konularda öne çıktığını vurgulayan Özmete, dijital mecralarda bilgi güvenliğinin önemine dikkat çekti. Özmete, "Dijital mecralardaki bilginin güvenliği hususunda, reklamların yanıltıcı olup olmadığı hususunda, 40 yaş üzerindeki her 5 bireyden 1'inin bilgi ve becerisinin olmadığı araştırmalarla tespit edilmiş durumda." dedi.
Konuşmasını sürdüren Özmete, "Örneğin on-line alışveriş, bankacılık ve sağlık uygulamaları gibi olanakları kullanabilmek için bu becerilerini geliştirmezlerse toplumun gerisinde kalabilirler. Bu nedenle 3. Yaş Üniversitesi: 50+ Hayat Okulu'nda dijital okuryazarlık modülüne önem veriyoruz. Modül kapsamında e-sağlık uygulamaları, doktor randevusu alma, kan, tahlil sonuçlarını ve ilaçlarını takip etme gibi birçok konuda bilgilendirme gerçekleştiriyoruz." ifadelerini kullandı.
Özmete son olarak, "Yaşlılığın ana akımlaştırılması çok önemli yani tüm yaşam dönemlerinde yaşlılığa yatırımı düşünerek yaşlılık ana akıma dönüştürülmeli. Yaşlılık döneminde bakım herkes için kaçınılmaz. Ailede, kurumda bakım verenler desteklenmeli, yaşlıların yaşam kalitesi iyileştirilmeli." değerlendirmesinde bulundu.
