Yazmaların Peşinde Bir Ömür: Nuri Arlasez sergisi Rami Kütüphanesi'nde açıldı
Açılış ve katılımcılar
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, 'Yazmaların Peşinde Bir Ömür: Nuri Arlasez' başlıklı sergi açılışı ve kitap tanıtımına katıldı. Etkinlik, TÜYEK (Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı) ve IRCICA (İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi) işbirliğiyle Rami Kütüphanesi'nde gerçekleştirildi.
Ersoy'un vurguları: Arlasez'in mirası
Ersoy, Arlasez'in vefatının 25. yılı olduğunu hatırlatarak, Arlasez'in kültürel mirasa katkılarını şöyle özetledi: 'TÜYEK Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanemize bağışlanan, tarihi ve sanat değeri çok yüksek 329 nadide el yazması, hat sanatımızın büyük ustalarının el emeği göz nuru 350 hat levhası, Topkapı Sarayı'na bağışlanan ve ayrı ayrı her biri sanat eseri olan 232 işleme, IRCICA'ya bağışlanan 11 binden fazla fotoğraftan oluşan bir arşiv ve şahsi mektuplar... İşte bu muazzam rakamların, ilimden sanata uzanan tarihi ve kültürel bu eşsiz hizmetin altında imzası olan isimdir Nuri Arlasez.'
Ersoy, medeniyet kavramının korunmuş kültür varlıkları, sanat eserleri ve ilmi-edebi yazmalarla yaşayan bir miras ortaya koymayı gerektirdiğini belirterek, 'Nuri Arlasez ülkemizde bu köprüyü ayakta tutmaya, o bağı koruyup gelecek kuşaklara aktarmaya ömrünü adamıştır' dedi. Arlasez'i sadece bir koleksiyoner değil, 'kültür mirasımızı omuzlayıp nesilden nesile ulaştıran bir elçi' olarak nitelendirdi.
TÜYEK'in hedefleri ve çalışmalar
Ersoy, Türkiye'deki yazma eserlerin tek çatı altında toplanması gerektiğine inandıklarını ve bunun çatısının TÜYEK olması gerektiğini vurguladı. Başkanlığın koleksiyonunda yüz binlerce yazma ve nadir eserin bulunduğunu, bu eserlerin İslam ve Türk-İslam tarihinin geniş entelektüel hafızasını koruduğunu ifade etti.
Ersoy, TÜYEK'in eserleri en gelişmiş teknolojilerle muhafaza ettiğini, yazmalarda oluşan tahribatları restore ettiklerini ve alanın önde gelen hocalarının danışmanlığında, yaklaşık 50 yetkin uzman ile yazmaların kataloğunu hazırlayıp dijital ortama aktarma çalışmalarını sürdürdüklerini anlattı.
Dijital erişim ve yayın faaliyetleri
Bakan Ersoy, www.yek.gov.tr'de 455 bin eserin dijitalinin araştırmacıların hizmetine sunulduğunu belirterek, 2012'den bu yana yayımlanan 251 eser'in toplamda 337 cilt ve 237 bin 629 sayfa oluşturduğunu kaydetti. Son üç yılda düzenlenen 30 yazma eser sergisi ve sadece 2025'te gerçekleştirilen 78 panel, sergi, konferans ve çalıştay ile ortak hafızayı buluşturma çabalarının sürdüğünü söyledi.
Koleksiyon artışı ve devir çalışmaları
Ersoy, yazma eser koleksiyonunu büyütme çalışmalarını anlatarak, Haziran sonuna kadar TÜYEK Eser Sağlama Kurulu tarafından 406 yazma eser ve 907 nadir matbu eser'in satın alındığını; aynı dönemde 271 yazma eser ve 1823 nadir matbu eser'in bağış olarak teslim alındığını belirtti.
Bakan, yazma eserlerin korunup değerlendirilmesinde en doğru tercihin TÜYEK çatısı altında toplanması olduğunu vurgulayarak, Bakanlığa bağlı tüm müze kütüphanelerindeki yazma eserlerin TÜYEK'e devri ile ilgili kararın imzalandığını ve komisyonların çalışmalarına başladığını açıkladı. Devir işlemleri tamamlandığında, Başkanlığa devredilen kitapların Süleymaniye Kütüphanesi'nde depolanacağını ekledi.
Özel koleksiyonlardaki yazma eserlerin de TÜYEK'e devrini öneren Ersoy, bazı yerlerde depolama koşullarının yetersiz olduğunu, uzman ve restoratör eksikliği bulunduğunu belirterek, eserlerin korunması için doğru adımın bir an önce atılması gerektiğini söyledi. Ersoy, Konya Büyükşehir Belediyesi'nin Koyunoğlu Yazma ve Nadir Matbu Eser Koleksiyonu'nu TÜYEK'e devrettiğini hatırlattı.
IRCICA ve diğer katkılar
IRCICA Genel Direktörü Mahmud Erol Kılıç, iki kurumun elindeki malzemeleri paylaşarak sinerji yarattığını vurguladı. Kılıç, Arlasez'in topladığı malzemeleri farklı kurumlara bağışladığını, bunların yurt içinde kalmasını sağlayarak milli bir duruş sergilediğini ifade etti. IRCICA'daki çalışmalar sonucunda Arlasez'in fotoğraf sayısının 11 bin küsura ulaştığı, bunlardan yaklaşık 90 küsurunun sergide ve katalogda yer aldığı bildirildi.
Yerel katkılar ve örnek kimlik
İstanbul Valisi Davut Gül, etkinlikte katkısı olan kurumlara teşekkür ederek, İstanbul'da kültür ve sanat insanlarının kıymetinin bilinmesi gerektiğini söyledi. TÜYEK Başkanı Coşkun Yılmaz ise bağışçıları anma ve koleksiyonları koruma çabalarının önemine dikkat çekti.
Yazar Beşir Ayvazoğlu da etkinliğe katılanlar arasındaydı.
Arlasez'in bağışlarının içeriği
Arlasez'in el yazması koleksiyonunun önemli bir kısmını Süleymaniye Kütüphanesi'ne bağışladığı ve 1991'de yaptığı bağışta 329 yazma, 350 hat levhası, murakkalar, belgeler ve nadir matbu eserlerin yer aldığı belirtildi. Bu koleksiyonda; İstanbul'un hızlı dönüşümünü yaşadığı dönemde sahaflardan ve farklı koleksiyonlardan toplanan yazma eserler, hat sanatının büyük üstatlarının levhaları, icazetnameler, meşkler, yazı kalıpları, Fars, Arap ve Türk edebiyatından seçkin örnekler, dua mecmuaları ve belge niteliğindeki fotoğraflar bulunuyor.
Sergi ve kitap, Arlasez'in kültürel mirasa olan sadakatine duyulan vefa olarak sunuluyor ve koleksiyonun korunması, dijitalleştirilmesi ve gelecek kuşaklara aktarılması yönündeki çalışmalara dikkat çekiyor.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, "Yazmaların Peşinde Bir Ömür: Nuri Arlasez" başlıklı sergi açılışı ve kitap tanıtımına katılarak konuşma yaptı. Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı (TÜYEK) ve İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) işbirliğinde hazırlanan etkinlik, Rami Kütüphanesi'nde yapıldı.
