HGBS ile gümrükte dijital dönüşüm: Kağıtsız beyan dönemi
SEDA TOLMAÇ - Ticaret Bakanlığınca, Esenboğa ve Sabiha Gökçen gümrük müdürlüklerinde devreye alınan ve ülke genelinde yaygınlaştırılması planlanan Havayolu Gümrük Beyan Sistemi (HGBS) ile yurt dışına gidiş ve gelişlerdeki gümrük işlemlerinin elektronik ortama taşınarak kolaylaştırılması hedefleniyor.
Dijital dönüşümün yön verdiği süreç
AA muhabirinin Bakanlıktan edindiği bilgiye göre, teknolojideki hızlı ilerlemeler, yeni ticaret modelleri, blokzincir ve yapay zeka gibi yeni nesil teknolojilerin gelişimi, gümrük işlemlerinde dönüşümü beraberinde getiriyor. Bakanlık, gümrük süreçlerini hızlandırmak, kolaylaştırmak ve sektör paydaşlarıyla entegrasyonu güçlendirmek amacıyla gümrükte dijitalleşme çalışmalarına hız verdi.
Bu kapsamda işlemlerin elektronik yapılması, kamu ve özel sektör paydaşları arasında bilgi alışverişinin dijital gerçekleştirilmesi ve süreçlerin mobil uygulamalarla desteklenmesi hedefleniyor. Bu amaçla yürütülen Havayolu İşlemlerinin Dijitalleştirilmesi Projesi doğrultusunda HGBS geliştirildi.
Pilot uygulama ve sağlanan kazanımlar
Havayolu Gümrük Beyan Sistemi'nin hava yolu beyan formlarının elektronik verilebilmesine yönelik ilk pilot uygulaması geçen yıl Esenboğa Gümrük Müdürlüğünde başlatıldı. İkinci uygulama ise bu yılın başında Sabiha Gökçen Gümrük Müdürlüğünde devreye alındı.
Bu uygulamalarla uçakların yurt dışına gidiş ve yurt dışından gelişlerinde fiziki ortamda kağıt olarak verilen beyan formu ve ekleri elektronik ortama aktarıldı. Uçuşa ilişkin temel bilgiler ile mürettebat, yolcu ve taşınan eşya bilgileri; ayrıca yolcu, kargo, yakıt ve ikram ile ilgili belgeler HGBS üzerinden dijital olarak sunulabiliyor.
HGBS sayesinde işlemler anlık gerçekleştirilebiliyor ve her uçuş için ibraz edilmesi gereken ortalama 15 kağıt belge ihtiyacı ortadan kalkıyor. Bu sayede fiziki belge temini ve gümrüğe ibraz için yaşanan süre kayıpları engellenmiş oluyor.
Yaygınlaştırma, entegrasyon ve mobil sorgulama
Uygulama esaslarını içeren genelgenin yayımlanmasının ardından HGBS'nin öncelikle Antalya ve İstanbul, ardından ülke genelindeki tüm havalimanlarında devreye alınması planlanıyor.
Ayrıca proje kapsamında uçak iniş-kalkış saatlerine ilişkin Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ile elektronik veri değişimi, geçici depolama yeri giriş-çıkış işlemlerinin otomatikleştirilmesi ve beyan ile gümrük işlemlerinin aşamalarının mobil uygulama üzerinden sorgulanabilmesi sağlanacak.
Havayolu İşlemlerinin Dijitalleştirilmesi Projesi'nin tüm aşamaları tamamlandığında, elektronik veri değişimi yoluyla hava yolu gümrük süreçlerinin sadeleştirilmesi; hava yolu firmaları ve ihracatçıların uluslararası rekabet gücüne katkı sağlanarak ülkenin dış ticaret kapasitesinin artırılması hedefleniyor.
