TCMB Para Politikası Kurulu 11 Eylül Toplantı Özeti
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, 11 Eylül tarihli toplantısına ilişkin özeti yayımladı. Kurul özetinde enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve küresel gelişmelerin dezenflasyon sürecinde risk unsuru olmaya devam ettiği vurgulandı.
Ağustos enflasyonu ve ana eğilimler
Özette, tüketici fiyatlarının ağustos ayında %2,04 artış gösterdiği ve yıllık enflasyonun %32,95 düzeyine gerilediği hatırlatıldı. B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla %32,71 ve %33,00 olarak kaydedildi.
Yıllık enflasyona katkılar gıda ve alkolsüz içecekler ile alkol-tütün-altın grubunda artarken, enerji, hizmet ve temel mal gruplarında azalma görüldü. Mevsimsellikten arındırılmış veriler tüketici fiyatlarının aylık artışının önceki aya göre düşük oranda gerilediğine işaret etti. Gıda dışındaki tüketici fiyatlarındaki yavaşlama belirgin kaldı.
Gıda ve hizmet fiyatları
Özette gıda grubunun ağustosta fiyat artışları ile öne çıktığı belirtildi. Kuraklık ve zirai don gibi faktörlerin tarımsal üretimi olumsuz etkileyerek gıda fiyatları üzerinde eş zamanlı ve gecikmeli yukarı yönlü baskı oluşturduğu vurgulandı. İşlenmemiş gıdada meyve fiyatları, işlenmiş gıdada ise ekmek ve tahıllar öne çıktı.
Gıda fiyatlarındaki yükseliş ekmek-tahıllar, süt ve süt ürünleri, alkolsüz içecekler, taze meyve, bakliyat, kırmızı et ve yumurta ile geniş bir alt kalem yayılımı gösterdi. Öte yandan sigara fiyatları da göze çarpan alt gruplardan oldu. Temmuzda maktu ÖTV artışının bir kısmının firmalarca ağustosa bırakılması tütün ürünleri fiyatlarında yükselişi sürdürdü.
Hizmet grubunda ise fiyatlama davranışının yüksek bir atalet gösterdiği, şokların etkilerinin uzun süre yayıldığı kaydedildi. Ağustos ayında hizmet aylık enflasyonu bir önceki aya göre yavaşlasa da kira ve ulaştırma hizmetleri öne çıktı. Aylık kira enflasyonunun kontrat yenileme oranlarındaki mevsimsel artış nedeniyle yüksek seyrini koruduğu belirtildi.
Ana eğilim göstergeleri ve beklentiler
Dağılım ve model bazlı ana eğilim göstergelerinin önceki aya göre yavaşladığı gözlendi. Medyan enflasyonun aylık bazda %1,8'e gerilediği takip edilmektedir. Son üç aylık mevsim etkilerinden arındırılmış ortalama fiyat artışı temel mallarda %1,12 ile gerilerken, hizmet sektöründe %2,96 ile nispeten yatay seyretti. Kira hariç hizmetlerde bu oran %2,61 oldu.
Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına göre 2025 yıl sonu enflasyon beklentisi 29,9, 2026 yıl sonu beklentisi %20,8 düzeyinde gerçekleşti. Gelecek 12 ve 24 ay sonrası beklentileri sırasıyla %22,3 ve %16,8, beş yıl sonrası beklentisi ise %11,2 olarak ölçüldü. Reel sektör ve hane halkı beklentileri de yüksek seviyelerde seyretti.
Enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışları ile küresel gelişmeler dezenflasyon süreci açısından risk unsuru olmaya devam etmektedir.
Üretici fiyatları, emtia ve küresel gelişmeler
Yurt içi üretici fiyatları ağustosta %2,48 artarken, yıllık ÜFE %25,16 oldu. Enerji grubunda aylık artış %6,39 ile öne çıktı. Sermaye malı, ara malı ve dayanıklı tüketim mallarında aylık artışlar %1,1-1,3 bandında düşük seyretti. Alt gruplar olarak tütün ürünleri, elektrik ve doğal gaz, giyim eşyası ile gıda ürünleri imalatı fiyat artışları dikkat çekti.
Uluslararası emtia fiyatlarında ağustosta gerileme görüldü; bunu enerji emtia fiyatlarındaki düşüş sürükledi. FAO gıda fiyatları endeksi temmuzda artış kaydederken ağustosta daha ılımlı seyretti. Brent ham petrol fiyatları ağustos ortalaması 68,2 dolar seviyesine geriledi.
Para politikası ve likidite
Kurul özetinde, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 43’ten yüzde 40,5’e indirildiği; Merkez Bankası gecelik borç verme faiz oranının yüzde 46’dan yüzde 43,5’e, gecelik borçlanma faiz oranının ise yüzde 41,5’ten yüzde 39’a düşürüldüğü anımsatıldı.
Kurul, fiyat istikrarı sağlanana kadar sürdürülecek sıkı para politikası duruşunun talep, kur ve beklenti kanalları üzerinden dezenflasyon sürecini güçlendireceğine dikkat çekti. Orta Vadeli Program’da öngörülen makro çerçevenin bu sürece katkı sağlayacağı vurgulandı.
Politika faizine ilişkin adımların enflasyon gerçekleşmeleri, ana eğilimi ve beklentiler göz önünde bulundurularak ara hedeflerle uyumlu biçimde belirleneceği, adımların büyüklüğünün toplantı bazlı ve ihtiyatlı bir yaklaşımla değerlendirileceği ifade edildi. Enflasyon görünümünün ara hedeflerden belirgin ayrışması halinde para politikası duruşunun sıkılaştırılacağı, kredi ve mevduat piyasalarında beklenmeyen gelişmeler olması halinde ilave makroihtiyati adımlar atılacağı belirtildi.
Likidite koşulları yakından izlenmeye ve likidite yönetimi araçları etkili şekilde kullanılmaya devam edilecektir. Kurul kararlarını öngörülebilir, veri odaklı ve şeffaf bir çerçevede alacaktır.
(Bitti)
