AB, 'Snapback' ile Geri Getirilen BM Yaptırımlarını Hemen Uygulayacak
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, 'snapback' süreciyle İran'a yönelik geri getirilen Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını gecikme olmaksızın uygulayacaklarını bildirdi.
Kallas'ın açıklaması
AB Dış İlişkiler Servisi (EEAS) tarafından yayımlanan değerlendirmede Kallas, yaptırımların geri getirilmemesi için İran'la son tarihi uzatmaya yönelik diplomatik girişimlerde bulunduklarını, ancak Tahran'la anlaşma sağlanamadığı için yaptırımların ertelemesiz şekilde yürürlüğe konulacağını ifade etti. Kallas, sürecin diplomasiye son vermemesi gerektiğini vurgulayarak İran'ı Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmeye çağırdı.
Snapback süreci ve zamanlama
İngiltere, Fransa ve Almanya, ABD'nin tek taraflı çekilmesinin ardından uygulanmayan 2015 tarihli nükleer anlaşmada yer alan ve 'snapback' olarak adlandırılan mekanizmayı 28 Ağustos tarihinde işletme kararı almıştı. Bu süreç, son dakika bir uzlaşma ya da son tarih uzatımı olmazsa 28 Eylül gece yarısı sona erecek ve İran'a BM yaptırımları otomatik olarak yeniden yürürlüğe girecekti.
Snapback mekanizması, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) 2231 sayılı kararı kapsamında işletilmişti.
Geri getirilen yaptırımlar ve etkileri
Mekanizmanın devreye girmesiyle, 2006-2010 yıllarında İran’a karşı çıkarılan 1696, 1737, 1747, 1803, 1835 ve 1929 sayılı BMGK kararları yeniden geçerlilik kazandı.
Silah ambargosu: 2020’de süresi dolan ambargo yeniden yürürlüğe girerek İran’a konvansiyonel silah sevkiyatını yasaklıyor.
Nükleer ve füze kısıtlamaları: Uranyum zenginleştirme, ağır su ve yeniden işleme faaliyetleri askıya alınıyor; nükleer başlık taşıyabilecek balistik füze geliştirme ve fırlatma yasaklanıyor.
Mali ve seyahat yasakları: Yüzlerce kişi ve kuruluşa yönelik varlık dondurma ve seyahat kısıtlamaları yeniden uygulanıyor.
Deniz ticareti denetimi: 1929 sayılı karar kapsamında BM üyesi ülkelere İran’a ve İran’dan yapılan sevkiyatları denetleme ve el koyma yetkisi tanınıyor; bu durum İran'a ait gemilere müdahale imkânını da içeriyor.
