Aram Gülyüz: Türk Sinemasının Usta Yönetmeni — 140'tan Fazla Yapıma İmza
HİLAL UŞTUK - Kariyeri boyunca 140'tan fazla filme imza atan yönetmen, yapımcı ve senarist Aram Gülyüz, vefatının 7'nci yılında anılıyor. Yeşilçam'ın önemli isimlerinden olan Gülyüz, Türk sinemasına getirdiği yenilikçi bakış ve üretkenliğiyle hatırlanıyor.
Kökeni ve Eğitimi
Aram Gülyüz, 13 Nisan 1931'de İstanbul Şişli'de dünyaya geldi. Lise eğitiminin ardından İngiltere'ye giderek, 70 ülkede faaliyet gösteren Electric and Musical Industries (EMI) şirketinin temsilciliğinde dört yıl televizyon eğitimi aldı. Kore'de askerlik ve tercümanlık yaparken yönetmen Halit Refiğ'le tanıştı; Refiğ'in tavsiyesiyle 1958'de Metro Film'i kurarak sinemaya adım attı.
Sinemaya Girişi ve İlk Yapımlar
Gülyüz, ilk olarak Türk-Alman ortak yapımı Carl Möhner yönetmenliğindeki İstanbul Macerası filminin yapımcılığını üstlendi. Filmde Sadri Alışık, Orhan Günşiray, Öztürk Serengil ile yabancı oyuncular Eva Palmer ve Bianca Breneca rol aldı. Yönetmenliğe ilk kez 1960'ta kendi senaryosunu yazıp yaptığı Sensiz Yıllar ile soyundu.
Yönetmenlik, Yenilik ve Etkiler
1961'de Aşk ve Yumruk, 1963'te ise Öztürk Serengil, Çolpan İlhan, İsmail Dümbüllü ve Suzan Avcı'nın başrollerini paylaştığı ve kendisinin "en önemli filmim" dediği Temem Bilakis gibi filmleri çekti. Kariyerinde Alfred Hitchcock, Blake Edwards, Billy Wilder ve Woody Allen'ı örnek alan Gülyüz, kendine özgü çekim teknikleriyle Türk sinemasına farklı bir boyut kazandırdı.
Türk sinemasında dublajı bırakarak sesli çekime geçen ilk isimlerden olan Gülyüz, ayrıca Türker İnanoğlu'nun yapımcısı olduğu çok sayıda komedi türündeki televizyon dizisinin yönetmenliğini yaptı. Meslek hayatı boyunca 28 filmin senaryosunu yazdı ve 1965'te 15 film çekerek bir yılda en çok film çeken yönetmen unvanını aldı.
Üretkenlik, Ödül ve Son Yapıtlar
Ayşecik serisinden Uğurlugiller, Yasemince ve Tatlı Kaçıklar'a kadar birçok popüler yapımın da yönetmeni olan Gülyüz, toplamda 140'ın üzerinde film ve diziye imza attı. Son olarak 2014'te Gürgen Öz, Seda Bakan ve Ersel Şibil'in başrollerini paylaştığı Zaman Makinesi 1973 filmini izleyiciyle buluşturdu. Gülyüz, 2017'de İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından düzenlenen 37. İstanbul Film Festivali'nde Sinema Onur Ödülü'ne layık görüldü.
Vefatı ve Cenaze
Yaşamını sinemaya adayan başarılı sinemacı, 1 Eylül 2018'de hayatını kaybetti. Gülyüz'ün cenazesi, isteği üzerine sade bir törenle Şişli'deki Ermeni Mezarlığı'na defnedildi.
Seçme Filmografisi
Gülyüz'ün yönetmenliğini üstlendiği yapımlardan bazıları şunlardır: Anneler Günü, Sevgili Babam, Zaman Makinesi 1973, Otel Divane, Ağlamak Yok, Aşk Beklemez, Zeynep, Utanmaz Adam, Evlat, Şen Kahkahalar, Yasemince, Bir Demet Kahkaha, Tatlı Kaçıklar, Cümbüş Sokak, Sevdiğim Adam, Yaşamak, Uğurlugiller, Süper Damat, Püf Noktası, Karmakarışık, Kadersiz Kullar, Hoşgeldin Ramazan, Afrodit, Melek Yüzlü Cani, Günahsız Yetim, Babalar da Ağlar, Aşkın Kanunu Yoktur, Uyanıklar Dünyası, Oğlum İçin, Kader Yolcuları, Alçaklar Cehenneme Gider, Ayşecik Bahar Çiçeği, Ret Kit, Ömercik Babasının Oğlu, Kahraman Delikanlı, Ayşecik/Fakir Kızın Romanı, Ayşecik Yuvanın Bekçileri, Ana Kalbi, Galatalı Mustafa, Gariban, Sevdalı Kabadayı, Sokakların Kanunu, Temem Bilakis, Aşk ve Yumruk, Sensiz Yıllar.
