Dünyanın farklı üniversitelerinin iş birliğiyle gerçekleştirilen araştırma, Antarktika'daki sıcaklık rekorlarına ve ani buzul erimelerine neden olan önemli bir mekanizma olarak atmosferik nehirleri işaret ediyor. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) de dahil olmak üzere çeşitli üniversitelerin bilim insanları, bu olgunun etkilerini yaklaşık 2 yıl boyunca inceledi.
Bu önemli bulgular, bilimsel dergi Nature Reviews Earth & Environment'da yayımlandı. Araştırmada, atmosferik nehirlerin Antarktika'nın kıyı kesimlerinde sıcak hava dalgalarını tetikleyerek buzullarda ani erimelere ve dolayısıyla deniz seviyesinin yükselmesine neden olduğu belirtildi. Ayrıca, bu hava akımlarının kıtanın iç kesimlerinde yoğun kar yağışına yol açtığı ifade edildi.
Atmosferik Nehirlerin Etkileri
İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü'nden Doç. Dr. Deniz Bozkurt, atmosferik nehirlerin tropikal bölgelerden kutuplara su buharı taşıyan uzun ve dar hava akımları olduğu bilgisini paylaştı. Bu tür hava akımlarının yılda 3-4 kez meydana geldiğini fakat etkilerinin çok büyük olduğunu belirtti. Bozkurt, "Kıyı bölgelerde sıcaklık rekorlarını tetikleyerek buzulların hızla erimesine neden oluyor" dedi.
Şili’nin araştırma ekibiyle birlikte yaptıkları çalışmada üç büyük fırtınanın atmosferik nehirlerin etkisiyle oluştuğunu vurgulayan Bozkurt, iklim değişikliğinin atmosferik nehirlerin etkisini artırabileceğine dikkat çekti.
Olumlu ve Olumsuz Etkiler
Bozkurt, atmosferik nehirlerin sadece olumsuz etkileri olmadığını, buzul kütlelerini artırarak da olumlu katkı sağlayabileceğini dile getirdi. "Atmosferik nehirlerin etkilerini yalnızca olumsuz değil, bütüncül bir bakış açısıyla ele almak gerekiyor" dedi.
Geleceğe Yönelik Projeksiyonlar
İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Doktora Öğrencisi Burcu Boza, araştırmanın gelecekte atmosferik nehirlerin nasıl evrileceği konusunda önemli projeksiyonlar sunduğunu belirtti. Antarktika'nın dünyanın en büyük tatlı su rezervine sahip olmasına rağmen düşük yağış miktarı nedeniyle çöl özellikleri taşıdığını vurguladı.
Boza, atmosferik nehirlerin Antarktika üzerindeki etkilerinin daha iyi anlaşılmasının, küresel deniz seviyeleri değişimlerinin doğru tahmin edilmesi açısından kritik önem taşıdığını ifade etti.
Tahmin Modeli Geliştirme Çalışmaları
İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Araştırma Görevlisi Emir Toker, atmosferik nehirlerin önceden tahmin edilmesi zor bir doğa olayı olduğunu belirtti. Ancak, yapılan çalışmalarda atmosferik nehirlerin 3 ila 5 gün öncesinden tahmin edilebilir olduğunu ortaya koyduklarını açıkladı. Bu bulgu, Antarktika'nın hassas ekosistemi açısından büyük önem taşıyor.
Bu araştırma, atmosferik nehirlerin iklim değişikliği senaryolarında mutlaka dikkate alınması gereken önemli bir faktör olduğunu gözler önüne seriyor.
