AYM, Çocukların İadesinde Hak İhlali Tespit Etti
Anayasa Mahkemesi (AYM), boşanan bir çiftin çocuklarının yurt dışına iadesi davasının uzun sürmesini ve başvurucu annenin iddialarının yeterli değerlendirilmeksizin iade kararı verilmesini aile hayatına saygı hakkının ihlali olarak değerlendirdi.
Olayın Arka Planı
2010 yılında Türkiye'de evlenen başvurucu anne, sonrasında eşiyle Almanya'ya yerleşti. 2013 ve 2014 yıllarında iki çocuk sahibi olan çift, 2018 yılında çocuklarla birlikte Türkiye'ye dönerek Gebze 3. Aile Mahkemesi'nde boşanma davası açtı. Boşanma davasında mahkeme, çiftin boşanmasına ve çocukların geçici velayetinin anneye verilmesine karar verdi. Ancak çocukların yurt dışına çıkışı yasaklandı.
Gebze Cumhuriyet Başsavcılığı, 2019 yılında çocukların ikametlerinin Almanya olduğunu dikkate alarak "mutat meskene iade" davası açtı. Başvurucu annenin itirazlarına rağmen, bu dava yaklaşık 3 yıl süren bir süreç sonrası 2022 yılında kesinleşti ve çocuklar Almanya'ya iade edildi.
Mahkeme Kararı ve Hak İhlali İddiası
Davadan sonra anne, çocukların babaları tarafından psikolojik ve fiziksel tehlikeye maruz kalma ihtimali bulunduğu yönünde iddialarda bulundu. Bu durumun mahkeme tarafından yeterince incelenmediğini belirten anne, AYM'ye hak ihlali başvurusunda bulundu.
Yüksek Mahkeme, uzun süren yargılamayı ve iadeye dair yeterli değerlendirmenin yapılmamış olmasını göz önünde bulundurarak, Anayasa'nın 20. maddesinde güvence altına alınan aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
AYM'nin Gerekçesi
AYM'nin kararında, Lahey Sözleşmesi'ne taraf devletlerin, mutat olarak ikamet eden çocukların ivedilikle iade edilmesi gerektiği belirtildi. Sürecin uzun sürmesi nedeniyle devletin pozitif yükümlülüklerinin yerine getirilmediği vurgulandı.
Ayrıca, başvurucu annenin çocukları Türkiye'ye zorla getirmediği ve iadeleri halinde karşılaşabilecekleri tehlikeler hakkında yeterli bir inceleme yapılmadığı ifade edildi. AYM, somut olayın koşullarının, çocuğun yüksek yararı ilkesinin ve Lahey Sözleşmesi’nin gözetilerek yeterli gerekçe ile değerlendirilmediğine dikkat çekti.
