Besin Tüketimi Sonrası Ürtiker: İlk 90 Dakikaya Dikkat
Halk arasında kurdeşen olarak bilinen ürtikerin en sık bahar aylarında görüldüğünü belirten Medicana Bursa Hastanesi Dermatoloji Bölümü Uzm. Dr. Gülbiye Güler, ürtikerin çeşitli uyaranlarla ortaya çıkabileceğini ve bazen kısa bazen de uzun süre devam edebileceğini söyledi.
Belirtiler ve anjiyoödem riski
Ürtiker derin dokuları tutarsa bunun anjiyoödem olarak adlandırıldığını ifade eden Uzm. Dr. Gülbiye Güler, dudaklarda, göz kapaklarında, el ve ayak tabanlarında şişmeler oluştuğunu belirtti. Deri dışında sindirim sistemi tutulumu olursa karın ağrısı ve midede dolgunluk hissi; solunum yolları tutulduğunda ise seste çatallanma, yutkunurken takılma hissi, nefes darlığı ve panik hali görülebileceğini söyledi. Anjiyoödemde hayati tehlike olabileceği için acil müdahale gerektiğini, çok nadiren de anafilaksi ve hipotansiyon gelişebileceğini vurguladı.
En sık tetikleyiciler
Bazı antibiyotikler, ağrı kesiciler, antiinflamatuvarlar, kas gevşeticiler ve radyo kontrast maddelerin ürtikere en sık yol açan nedenler arasında olduğuna dikkat çeken Uzm. Dr. Gülbiye Güler, özellikle ileri yaşta olan kişilerde sık geliştiğini ve ürtikerde ilaç kullanımının mutlaka sorgulanması gerektiğini söyledi. Diğer yandan, çocuk ve genç yaş grubunda daha sık görüldüğünü kaydetti. Ayrıca besin kaynaklı reaksiyonlarda genellikle tüketimi takiben ilk 90 dakikalık sürede belirtilerin ortaya çıktığını belirtti.
Uzm. Dr. Gülbiye Güler, ürtiker yapan en sık karşılaşılan gıdalar arasında paketli gıdalar, süt ve süt ürünleri, balık ve deniz ürünleri, yumurta, fındık, fıstık, çilek, muz, kivi, domates, çikolata ve baharatlar bulunduğunu açıkladı.
Tedavi ve öneriler
Akut ürtiker tedavisinde temel ilacın antistaminikler olduğunu belirten Uzm. Dr. Gülbiye Güler, atak sebebi belirlenebilirse tetikleyicinin uzaklaştırılması gerektiğini söyledi. Antistaminiklere yanıt vermeyen vakalarda sistemik kortikosteroidler genellikle etkili olabilmektedir. Bazı olgularda histamin 2 blokerleri kullanılabileceğini, nadiren fototerapi ve kalsiyum kanal blokerlerinin tercih edilebileceğini aktardı.
İleri olgularda plazmaferez, İVIG ve kronik immünosupresif tedavilerin verilebileceğini, anjiyoödem tablosu varsa ve larinks tutulumu belirgin olup antihistaminik ve sistemik kortikosteroidlere cevap alınamıyorsa anafilaktik şok riski nedeniyle sistemik adrenalin kullanılmasının gerekebileceğini vurguladı.
Fiziksel ürtikerlerin tedavisinde sürtünme, sıcak, soğuk, su ve güneş gibi etkenlerin uzaklaştırılması ile kontrol sağlanabileceğini belirten Güler, gıda ve katkı maddelerinin tetikleyici olabileceğinin unutulmaması gerektiğini söyledi. Hastalara diyet günlüğü tutmaları ve şüpheli besinleri diyetten çıkarmalarının yararlı olabileceği önerildi. Uyku bozukluğu ile giden ürtikerlerde antidepresanların kullanılabileceğini ekledi.
Yerel tedavi olarak ılık veya soğuk banyo, duş ve soğuk yaş pansumanın sınırsız önerildiğini; mentol içeren ferahlatıcı, kaşıntı giderici losyonların kullanılabileceğini belirtti.
HALK ARASINDA KURDEŞEN OLARAK BİLİNEN ÜRTİKER, EN ÇOK BAHAR AYLARINDA GÖRÜLDÜĞÜNÜ BELİRTEN DERMATOLOJİ BÖLÜMÜ UZM. DR. GÜLBİYE GÜLER, ÇEŞİTLİ UYARANLARA BAĞLI OLARAK GELİŞEN BİR RAHATSIZLIK OLAN ÜRTİKER KISA SÜRDÜĞÜ GİBİ UZUN BİR SÜRE DE DEVAM EDİLEBİLECEĞİNİ SÖYLEDİ.
