Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in en büyük rakiplerinden biri olan Aleksey Navalni'nin cezaevinde ölümü dünya gündemine bomba gibi düştü. Navalni'nin Rus yönetimi tarafından öldürüldüğü iddia edilirken, Rusya'da Navalni'yi anmak için sokağa çıkanlar dahil çok sayıda kişi tutuklandı.
Rus muhalif lider Aleksey Navalni'nin cezaevinde öldüğünü duyuran ailesi ve sözcüsü Kira Yarmysh, Navalni'nin cesedinin kendilerine verilmediğini belirtti. Yarmysh, Navalni'nin annesinin Kuzey Kutbu'ndaki Salechard kentine gittiğini, ancak Navalni'nin naaşının morgda bulunmadığını söyledi.
ANMA TÖRENİNE DAHİ İZİN YOK
Rusya'da muhalif lider Aleksey Navalni'nin cezaevinde ölümü sonrası anma törenleri düzenlendi. Moskova'da bazı vatandaşlar, siyasi baskı mağdurları için yapılan “Solovetskiy Kamen” anıtına çiçek koydu. Ancak polis, anıtın etrafında güvenlik önlemleri alarak eylemcileri engelledi. OVD-Info adlı insan hakları örgütü, Rusya genelinde Navalni için yapılan anma törenlerinde 350'den fazla kişinin gözaltına alındığını açıkladı. Navalni'nin en çok destekçisi bulunan St. Petersburg'da 74, Moskova'da ise 49 kişi polisin müdahalesiyle tutuklandı. Navalni, Almanya'da tedavi gördükten sonra Rusya'ya döndüğü 17 Ocak 2021'de de havaalanında gözaltına alınmış, bunun üzerine on binlerce kişi protesto gösterisi yapmıştı.
NAVAKNİ'NİN ÖLÜMÜNE PROTESTOLAR SÜRÜYOR
Rus muhalif lider Navalni’nin ölümü, dünyanın dört bir yanında protestolara neden oldu. Litvanya’dan Almanya’ya, İtalya’dan İngiltere’ye kadar birçok ülkede insanlar meydanlara çıkarak Navalni’nin ölümünden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i sorumlu tuttu ve Rusya’ya baskı yapılmasını talep etti. Avrupa’da yer alan Rusya büyükelçilikleri de göstericilerin hedefi oldu. Göstericiler, Ukrayna’da yaşanan savaş suçlarıyla ilgili Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni işaret ederek “Putin Lahey’e” sloganları attı.
NAVALNİ'NİN MESAJI ORTAYA ÇIKTI
Rusya’da tutuklanmadan önce Putin tarafından öldürülme ihtimalinden bahseden bir video röportaj yaptığı ortaya çıkan Navalni’nin ölümü, sosyal medyada büyük yankı uyandırdı. Perşembe günü görülen davada hakimle esprili bir şekilde konuşan ve sağlıklı görünen Rus muhalif liderin ölümünden bir gün sonra yayınlanan videoda, Navalni, “Eğer beni öldürmeye karar verirlerse bu bizim inanılmaz derecede güçlü olduğumuz anlamına gelir. Bu gücü kullanmamız lazım” diyerek takipçilerine çağrıda bulunuyor.
RADİKAL GRUPLARA PARA SAĞLAMA İDDİASI İLE 19 YIL HAPSİ İSTENMİŞTİ
Rusya’da yolsuzlukla mücadele eden muhalif siyasetçi ve hukukçu Navalni, Putin’in yolsuzluk dosyalarını ortaya çıkarmaya çalışıyordu. 2020’de Rusya’da zehirlenen Navalni, Almanya’ya sevk edilmiş, 2021’de Berlin’deki tedavisinin ardından Rusya’ya döndüğünde gözaltına alınmıştı. Navalni, yasadışı gösteri organize etme, Putin’e hakaret etme ve radikal gruplara para sağlama iddialarıyla 19 yıl hapse mahkûm edilmişti. Aralık ayında avukatı Navalni’nin yerini bilmediğini duyurmuştu. Aleksey Navalni’nin daha sonra Rusya’nın Kuzey Kutup bölgesindeki en ağır suçluların kaldığı Yamalo-Nenets cezaevinde olduğu anlaşılmıştı.
RUSYA'DA SIR DOLU ÖLÜMLERİN DEVAMI VAR
Rusya’da muhalif lider Navalni’nin ölümü, Putin yönetimindeki diğer gizemli ölümleri akıllara getirdi. Vladimir Putin’in 24 yıllık iktidarında birçok muhalif politikacı, gazeteci, aktivist, iş adamı ve asker, zehirlenmeden vurulmaya, pencereden atılmaktan ‘intihar etmeye’ kadar çeşitli nedenlerle yaşamını yitirdi. İşte en çok tartışılan 5 şüpheli ölüm...
RADYOAKTİF ZEHİRLENME
Rus iş adamı Boris Berezovski ile yakın ilişkisi olan ve eski bir KGB ajanı olan Aleksander Litvinenko, 2000’de İngiltere’ye sığındı. Gazeteci Anna Politkovskaya’nın öldürülmesini soruşturmak için Rusya’daki eski istihbarat arkadaşlarıyla temas kurdu. 2006’da, Rus ajanlarıyla Londra’da bir araya geldikten sonra aynı gece hastaneye yetiştirildi. Rusya kaynaklı polonyum-210 adlı radyoaktif bir maddeyle zehirlendiği belirlendi, 22 gün sonra hayatını kaybetti.
ASANSÖRDE ÖLDÜRÜLDÜ
Rusya’nın muhalif gazetesi Novaya Gazeta’da çalışan Anna Politkovskaya, Rusya Devlet Başkanı Putin’in Çeçenistan’daki savaşını ‘Kirli Savaş’ diye adlandırdı ve aynı isimli bir kitap çıkardı. Politkovskaya, bu kitabın ardından başına gelen talihsizliklerden kurtulamadı. Politkovskaya, Rostov’a gittiği bir uçak yolculuğunda çayına konulan bir maddeyle zehirlenerek hastanelik oldu. Rus gazeteci, ağır bir tedavinin ardından hayata tutunsa da 2006 yılında oturduğu apartmanın asansöründe 48 yaşında öldürüldü.
EVİNDE ÖLÜ BULUNDU
Rusya’da Putin’in karşıtı olarak bilinen ve İngiltere’ye sığınan Rus zengin Boris Berezovski, 2013’te Londra’daki konutunda cansız olarak bulundu. Moskova’da siyaset ve iş hayatında güçlü bir konuma sahip olan fakat Putin ile anlaşmazlığa düşen Berezovski, Rusya’da aranan bir suçlu olduğu için ülkesine geri dönemiyordu.
KÖPRÜDE VURULDU
Boris Yeltsin’in devlet başkanlığı sırasında enerji bakanı ve başbakan yardımcısı olarak görev yapan Boris Nemtsov, Putin’e karşı en sivri muhaliflerden biriydi. 2015’te Kremlin’e yakın bir köprüde yürürken arkasından ateş edilerek katledildi. Mahkeme, Nemtsov’un öldürülmesinden sorumlu tuttuğu Çeçenistanlı Zaur Dadayev’i 20 yıl hapis cezasına çarptırdı.
UÇAĞI DÜŞTÜ
Rusya’nın özel askeri şirketi Wagner’in sahibi ve komutanı Yevgeny Prigojin, 23 ve 24 Haziran 2023’te Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun da aralarında bulunduğu Moskova yönetimine karşı çıkan isyanın sonrasında Ağustos 2023’te bir uçak kazası sonucu hayatını kaybetti. İngiliz istihbarat yetkilileri, uçağın Putin’in talimatıyla Rusya’nın iç güvenlik birimi Federal Güvenlik Servisi (FSB) tarafından düşürüldüğünü iddia etti. Pentagon Sözcüsü Tuğgeneral Patrick Ryder ise yaptığı açıklamada, ABD’nin Prigojin’in öldürüldüğüne inandığını bildirdi.
