Haydarpaşa ve Sirkeci Garı Yeniden Hayata Geçiyor
Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları arasında 15 Ağustos 2024 tarihinde imzalanan protokol kapsamında başlatılan çalışmalarla İstanbul'un iki ikonik tren garı yeniden hayat buluyor. Proje, sadece mimari onarımla sınırlı kalmayıp, bu alanları kültürel ve toplumsal miras bağlamında bütüncül olarak korumayı hedefliyor.
Protokol ve Kapsam
Bakan Mehmet Nuri Ersoy, lansman konuşmasında çalışmaları son derece titiz ve hassas bir süreçle yürüttüklerini belirtti. Projenin önceliğinin hem demiryolu taşımacılığını sürdürmek hem de bu tarihi yapıları bütüncül koruma çalışmasıyla geleceğe taşımak olduğunu vurguladı. Amaç, müzecilik, kütüphanecilik ve kültür-sanat faaliyetleriyle bu iki tarihi kalbi yaşama döndürmek ve en işlevsel şekilde topluma kazandırmaktır.
Haydarpaşa: Tarih, Zemin ve Yeni İşlevler
Bakan Ersoy, Sultan II. Abdülhamid Han'ın mirası olan Haydarpaşa Garı'nın dönemin nadide mimari uygulamalarından biri olduğunu; dolgu bir alana, ahşap kazıklar üzerinde inşa edildiğini söyledi. Proje çizimlerine göre gar binası 1000 kadar ahşap kazık üzerine kurulmuş, ancak jeoradar zemin etüdü sonucunda bu kazıklardan yalnızca 200 tanesinin günümüze ulaştığı tespit edilmiştir. Bu nedenle alanda öncelikle günümüz teknolojisiyle zemin güçlendirme çalışmaları yapılmıştır.
Bakan Ersoy'un ifadesiyle: 'Bunlar bize emanet edilmiş iki muazzam kültür varlığı. Böyle değerlendiriyor, işimizi bu farkındalıkla yürütüyoruz.' Haydarpaşa, sergilerden açık hava etkinliklerine kadar farklı yaş ve ilgi gruplarına hitap eden bir etkinlik merkezi haline getirilecek ve taşımacılık hizmetleri sürdürülerek kentin modern kimliğine katkı sağlayacak çağdaş bir kamusal alan olarak tasarlanacak.
Arkeopark, Kütüphane ve Yaşayan Mekan
Haydarpaşa sahasında yapılan kazılarda ortaya çıkan arkeolojik buluntularla 'Körler Kenti' gün yüzüne çıkmış ve bölge bir arkeopark olarak düzenlenmektedir. Bu keşifler doğrultusunda alanda bir arkeoloji müzesi projesi planlanmakta olup, Anadolu Yakası'nda uzun süredir eksikliği hissedilen arkeoloji müzesi ihtiyacını karşılaması hedeflenmektedir.
Ana gar binasında tarihî doku korunarak modern bir kütüphane kurulacak; çocuk ve bebek kütüphanesi, ihtisas kütüphaneleri ile son teknoloji Dijital Kütüphane hizmet verecek. Ayrıca Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı'na bağlı bir şifahane de bölgeye taşınacak. 'Kütüphanesinden müzesine, yazma eser şifahanesinden arkeoparkına kadar yaşayan, nefes alan bir mekan halini alacak' hedefi vurgulanıyor.
Sirkeci: Tarih, Orient Ekspresi ve Zeminsel Müdahale
Sirkeci Garı, Rumeli Demiryolları'nın başlangıç noktası olarak inşa edilmiş olup 1890'lı yıllardan itibaren Batılı kaynaklarda 'Doğunun Kapısı' olarak anılmıştır. Sirkeci, uzun yıllar Orient Ekspresi'nin son durağı ve Avrupa'ya giden birçok hattın başlangıç noktası olarak tarihimizde özel bir yere sahiptir.
Zemin çalışmaları açısından Sirkeci'de de kritik bir durumla karşılaşılmıştır: yapıda sıvılaşma riskine bağlı olarak deprem güvenliğini tehdit eden bir zemin problemi mevcuttu. Bu nedenle alanda, Haydarpaşa örneğinde olduğu gibi önce zemine odaklanılmış ve 24 metre derinlikte zemin güçlendirme çalışmaları başlatılmıştır. Sirkeci sahası binlerce yıllık tarihi barındırdığından, tüm çalışmalar uzman arkeologların kontrolünde ve denetiminde yürütülmektedir.
Geleceğe Taşıma Vurgusu
Bakan Ersoy, bu projelerle geçmişe sahip çıkarken aynı zamanda geleceğe ilham verecek yaşam alanları oluşturduklarını, mekanların özünü ve özgünlüğünü kaybetmeden yarınlara ulaştırmanın amaçlandığını belirtti. Kültür ve sanat aracılığıyla kent hafızasının canlı tutulacağına dikkat çekti. Ayrıca Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın yönlendirmeleriyle Galata Kulesi ve Kız Kulesi'nde yapılan restorasyonlara atıf yapılarak, değişimin bir sonraki adresinin Haydarpaşa ve Sirkeci olacağı ifade edildi.
Sonuç olarak, Haydarpaşa ve Sirkeci Gar sahaları, hem taşımacılık fonksiyonlarını koruyacak hem de müze, kütüphane, arkeopark ve kültür-sanat merkezleriyle İstanbul'un yeni kültür-sanat adası kimliğini kazanacak şekilde yeniden tasarlanıyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları arasında 15 Ağustos 2024'te imzalanan protokol kapsamında başlatılan çalışmalarla İstanbul'un iki ikonik tren garı yeniden hayat buluyor. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Haydarpaşa Garı'nda düzenlenen projelerin lansman programına katılarak konuşma yaptı.
