KKTC Ankara Büyükelçisi İsmet Korukoğlu: Dünya değişiyor, iki devletli çözüm lehimize olabilir
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) Ankara Büyükelçisi İsmet Korukoğlu, Büyükelçilik konutunda basın mensuplarıyla düzenlenen kahvaltıda gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Korukoğlu, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan düzenin çatladığını belirterek, son gelişmelerin iki devletli çözüm açısından KKTC lehine sonuçlar doğurabileceğini söyledi.
Genişletilmiş Formatlı Gayriresmi Toplantılar
Korukoğlu, 17-18 Martta Cenevre'de ve 16-17 Temmuzda ABD'nin New York kentinde düzenlenen Kıbrıs konulu Genişletilmiş Formatlı Gayriresmi Toplantılar'ın ilkinin Nisan 2021'de yapıldığını, o tarihte KKTC'nin bugünkü resmi politikasını dünyaya duyurduğunu hatırlattı. Nisan 2021'deki görüşmeden ancak 4 sene sonra yeni görüşmelerin gerçekleştirildiğini vurguladı.
Cenevre görüşmeleri sırasında Cumhurbaşkanı Ersin Tatar'ın bankacılık, off-shore enerji araştırmaları ve turizm dahil 10-12 maddelik bir Kıbrıs İşbirliği Konseyi önerisinde bulunduğunu aktaran Korukoğlu, önerinin isminde "işbirliği" ifadesi geçtiği için Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nin (GKRY) muhalefetiyle karşılaştığını söyledi.
Korukoğlu, GKRY'nin yaklaşımını şöyle değerlendirdi: "Çünkü işbirliği onlara göre sadece devletler arasında yapılabilir. Esasta bu bizi Kıbrıs konusunun esasına getiriyor. Bize göre, 'GKRY'nin Ada'nın tek temsilcisi' olarak tanınması, Kıbrıs konusunun başlıca nedenidir. ... Tarafların sadece müzakere masasında değil ama müzakere masasının dışında da eşit bir statüde olmaları gerektiğini söylüyoruz. Aksi takdirde görüşmelerin sonuçsuz kaldığı, 50 yıl tecrübe ile sabittir."
Somut Uzlaşılar ve Engeller
Genişletilmiş Formatlı Gayriresmi Toplantılarda mayınların temizlenmesi, ara bölgede güneş paneli parkı, gençlik komitesi kurulması, mezarlıkların restorasyonu ve 4 geçiş kapısının açılması dahil olmak üzere 6 madde üzerinde uzlaşı sağlandığını söyleyen Korukoğlu, özellikle güneş paneli parkı ve geçiş kapıları konusunda zorluklar yaşandığını belirtti.
Korukoğlu, GKRY'nin güneş paneli parkı önerisine yönelik tutumunu, "GKRY, bu parkta üretilecek elektriğin kendi şebekesine verilmesini, ondan sonra bize dağıtılmasını istiyor. Bu yine Kıbrıs konusunda GKRY'nin kendisini Ada'nın 'tek temsilcisi' olarak görmesinden kaynaklanıyor." sözleriyle açıkladı.
Geçiş kapılarıyla ilgili sıkıntıya da değinen Korukoğlu, GKRY'nin KKTC'ye doğrudan geçiş noktasına itiraz ettiğini; bunun yerine Güney Kıbrıs'ın batısından başlayıp Güney Lefkoşa'ya varacak transit geçiş istemlerini aktardığını bildirdi. "İki tarafa faydası olacak kararlar alınmalıdır. GKRY'nin sınır kapıları konusundaki yaklaşımı GKRY'ye ve halkına faydası olacak." dedi.
İki Devletli Çözüm ve Küresel Değişim
Korukoğlu, iki devletli çözüm beklentisini değerlendirirken, "Bir kere dünya değişiyor. Ve ne yöne değişeceği de çok net değil. Şimdi hep bahsettiğimiz, tırnak içerisinde söyleyeceğim kural temelli düzen gerçekten vardıysa da o düzen ciddi şekilde çatladı. Yani Bretton Woods sistemi vs. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan düzenin kendisi çatladı zaten. ... Bu değişimler de benim bugün, bugünkü okumalarımdan bizim lehimize olabilir." ifadelerini kullandı.
Ayrıca Türk savunma sanayisi ve dış politika girişimlerinin KKTC lehine etkili olabileceğini, Avrupa Birliği'nin eski etki ve cazibesini kaybettiğini belirtti. Korukoğlu, AB üyeliğinin bir Kıbrıslı Türk için önemini korusa da, AB'nin artık eskisi kadar ekonomik ve yumuşak güce sahip olmadığını söyledi.
TDT Gözlemci Statüsü ve Bölgesel Destek
KKTC'nin Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) içindeki gözlemci üyeliğinin küçümsenmeyecek bir kazanım olduğunu belirten Korukoğlu, bakan seviyesinde katıldıkları toplantıların önemine vurgu yaptı: "İçişleri Bakanlığı toplantısı oluyor, bizim İçişleri Bakanımız orada. Ekonomi bakanları toplantısı oluyor Ekonomi Bakanımız orada."
Korukoğlu, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in egemen ve bağımsız KKTC'ye tam destek açıklamasını da "Çok önemli gelişme." sözleriyle değerlendirdi.
Eğitim, SOFA ve BM Gücü
Büyükelçi, KKTC'de bugün 45 bin Türkiye dışından gelen yabancı öğrencinin bulunduğunu hatırlatarak bu sayının ciddi olduğunu vurguladı.
SOFA (Kuvvetler Anlaşması Statüsü) konusunda ise Korukoğlu, BM Barış Gücü'nün Ada'daki konuşlanmasını ve faaliyetlerini rızaları dışında reddettiklerini, ancak bu faaliyetlerin KKTC'nin belirlediği kurallar çerçevesinde yürütüleceğini hem yazılı hem sözlü kayda geçirdiklerini söyledi. KKTC'de Lefke ve Gazi Mağusa'da iki BM kampı olduğunu belirterek, "Günün sonunda kendi ülkemizi, kendi toprağımızı fiilen ve hukuken biz yönettiğimiz için kuralları biz koyabiliyoruz. ... Bizim artık sizinle SOFA gibi bir anlaşma yapmamız lazım." dedi.
Pile Yolu Projesi ve Kapalı Maraş
Korukoğlu, Pile köyüne giden yol projesini insanı bir mesele olarak tanımladı. Kovid-19 döneminde Pile'den KKTC'ye ulaşımın ancak İngiliz Üs Bölgesi'nden mümkün olduğunu, bu süreçte mağduriyetler yaşandığını belirterek, "Dedik ki 'İngilizlerin vereceği kararlarla bizim insanlarımız kendi ülkelerine varışlarında, seyahat özgürlüğü dahil keyfi engeller yaşayacaksa bizim kendi yolumuzu yapmamız gerekir.'" dedi. GKRY'nin yolun güzergahına konut projesi başlatma girişimini ve Birleşmiş Milletler'in süreci yönetimindeki eleştirisini de aktardı.
Kapalı Maraş'la ilgili olarak Korukoğlu, bir sahil şeridi ve iki caddenin açıldığını, ziyaretçi sayısının milyonları geçtiğini ve Rumların da ziyaret ettiğini belirtti. Ancak Kapalı Maraş'ın sadece yüzde 3,5'inin askeri bölge statüsünden çıkarıldığını, kalan kısmın halen askeri statüde olduğunu söyledi.
ABD, GKRY ve Bölgesel Askeri İlişkiler
Korukoğlu, ABD'nin 1 Eylül 2020'de GKRY'ye silah satış kısıtlamasını kısmen kaldırdığını, Eylül 2022'de de tamamen kaldırdığını hatırlatarak, GKRY'nin bölge için askeri lojistik merkezine dönüştüğünü ve bunun sorunun bir parçası haline geldiğini ifade etti.
İsrail ile GKRY arasındaki askeri ilişkilerin derinleştiğini, askeri, siyasi ve diplomatik ilişkilerin yoğunlaştığını belirten Korukoğlu, GKRY tarafından İsrail'den Barak MX füze sistemi satın alındığına ilişkin haberlerin çıktığını ve bu iddiaların kimse tarafından yalanlanmadığını söyledi.
İsmet Korukoğlu'nun değerlendirmeleri, KKTC'nin dış politika öncelikleri, güvenlik ve bölgesel işbirlikleri konusundaki duruşunu ve mevcut pazarlık süreçlerindeki tıkanıklıkları açıkça ortaya koydu.
