Karadeniz'de Sıvasız Tuğla Yapılar Hem Görünümü Hem Dayanımı Zedeliyor
Doğu Karadeniz'in yeşil ve mavi dokusunu gölgeleyen sıvasız tuğlalı yapılar, şehir merkezlerinden yukarılara çıkıldıkça sıkça görülüyor. Bu görüntü turizm açısından bölgenin imajını zedelediği gibi, enerji verimliliği ve binaların ömrü açısından da olumsuz sonuçlar doğuruyor.
Bölge yıl boyunca yaz-kış milyonlarca turisti ağırlasa da, özellikle şehirden uzak bölgelerde görülen sıvasız ve boyasız tuğlalı yapılar, bölgenin mimari kimliğini olduğu kadar ekonomik değerini de etkiliyor.
"Rizeliler dış cepheye yapılan masrafı fuzuli görüyor"
İslampaşa Mahallesi Muhtarı Ayşe Memişoğlu bölge halkının dış cepheye harcama yapmayı gereksiz gördüğünü vurguluyor: "Rizeliler bunu hiç ihtiyaç olarak görmemişler. Bizim Rizeliler bunu gereksiz masraf olarak değerlendiriyor. Sonuçta evi yapıp içerisine oturunca dışına pek önem vermiyor. Şuanda öyle değil tabi ki insanlar daha modernleşti, ısı konusunda pahalılık söz konusu. Önceki dönemlerde ağacı köyden kesiyordu, yakıyordu, ısı kaybı diye bir şey düşünmüyordu. ‘Neden masraf edeyim?’ mantığıyla ilerlediğinden köylerdeki bir çok evimiz sıvalı değil. Bence görsel güzelliği bozuyor. Düşünün ki sıvalı yapı ne kadar güzel gözükecekken sıvasız eski, kötü ve harabe gözüküyor".
"Dış cephelerin sıvasız olması binaların ömrünü kısaltıyor"
Mimar Nida Karaca ise bölgenin yağışlı ikliminin sıvasız yapılar için ciddi risk oluşturduğunu söylüyor: "Sıva ve boya Rize çok yağış alan bir bölge olduğu için binayı dış etkenlerden koruyor. Sıva olmadığında rüzgar ile gelen yağmur binanın betonuna ve içerisindeki donatılara işliyor. Ve bu durum yağmurun işlediği donatının paslanmasına, genleşmesine ve betonun yıpranmasına neden oluyor. Bu yüzden de betonun ve donatının dayanımı azalıyor. Bu nedenle de bina yıpranıyor. Aslında biz sadece dış görünüm olarak bakıyoruz ama binanın dayanımı için çok büyük bir risk bu. Özellikle binanın en alt katlarındaki kolonları dışarıda bırakmamız da doğru değil. Binanın dış cephesini de sıvasız bıraktığımızda hem kolonların dayanımı azalıyor hem de dış görünüş bozukluğuna maruz kalıyor. Binaların ömrünü kısaltıyoruz. O nedenle sıva ve boyalarında doğru seçilmesi ve sıvalı, boyalı bir şekilde kullanmamız gerekiyor. Özellikle zemin katlardaki sıvasızlık ve boşluk binalar için çok büyük bir risk. Bu nedenle binalarımızı su itici sıva ve boya ile boyayıp böyle kullanmamız gerekir".
İklimsel Etki ve Isı Yalıtımı Gerekliliği
Mimar Ayşe Kürtahmetoğlu da tuğlanın dayanıklılık avantajının Karadeniz'in nemli ve yağışlı koşullarında kaybolduğunu belirtiyor: "Karadeniz’deki mimari yapıyı etkileyen en önemli faktörlerden bir tanesi iklimsel faktörler. Çoğunlukla yağış ve nem olan bir bölge. Bu nedenle kullanılan malzemenin de ısı yalıtımı olması gerekiyor. Isı yalıtımının da çoğunlukta yüzde 20-50 bantlarında sıva ve boya ile sağlıyoruz. Bölgemizde şehirden uzak bölgelerde sıvasız, boyasız, tuğlalı yapılar görülmekte. Tuğla her ne kadar dayanıklılık açısından bir avantaj sağlasa da bölgedeki iklim şartları nedeniyle bu avantaj özelliğini kaybediyor. Özellikle kuzeye bakan cephelerde yağıştan kaynaklı giderek aşınma, rutubet, küf ve iç mekanda sıvada dökülmeler görülebiliyor. Rize gibi bölgelerde yalıtım sistemlerinin doğru bir şekilde seçilmesi gerekiyor".
Uzman görüşleri, Doğu Karadeniz'de estetik kaybın ötesinde enerji verimliliği, yapı sağlığı ve ömrü açısından çözüm odaklı müdahalelere ihtiyaç olduğunu ortaya koyuyor. Su itici sıva ve doğru yalıtım malzemelerinin kullanımı, bölgedeki yapı stokunun dayanıklılığını artırmak için öncelikli adımlar arasında yer alıyor.
DOĞU KARADENİZ’İN ESTETİĞİNİ BOZAN YAPILARIN SIVASIZ TUĞLALI OLUŞU, ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE BİNALARIN ÖMRÜNÜ DE DOĞRUDAN ETKİLİYOR
