Kırgızistan’da pazarlarda satılan gulboto dikkat çekiyor
Orta Asya ülkesi Kırgızistan’da halk, vitamin ve mineral ihtiyacını karşıladığına inanarak pazarlarda satılan ve gulboto olarak bilinen toprağı tüketiyor. Başkent Bişkek’in merkezindeki Oş Pazarı’nda sağlık açısından faydaları olduğuna inanılan, taşa benzeyen sıkıştırılmış toprak yaygın olarak satılıyor.
Kaynağı, bileşeni ve tüketim gerekçesi
Gulbotonun temel bileşeni kaolinit (kil minerali) olup, dağlık alanlardan ve mağaralardan kazınarak toplanıyor. Birçok tüketici, gulbotonun vücudun gereksinimi olan vitamin ve mineralleri karşıladığına inanıyor; özellikle demir eksikliği yaşayanların tercihi olduğu belirtiliyor.
Barçın Caynakova, yıllardır Bişkek’teki Oş Pazarı’nda gulboto sattığını söyleyerek üretim ve tat çeşitlerini anlattı: "Fıstık, çekirdek tadı veriyor. Yağlı, kuru ve tuzlu gibi çeşitleri oluyor"
Caynakova, gulbotonun üretim sürecini şu sözlerle aktardı: "Oş bölgesinden çıkan gülboto da meşhurdur. Mesela bu fıstık, diğeri de çekirdek tadı veriyor. Bunlara herhangi bir tat eklenmiyor. Yağlı, kuru ve tuzlu gibi çeşitleri oluyor. Allah’ın yarattığı doğal bir topraktır. Batken bölgesinde bazı dağlarda bulunur. Mağara gibi yerlerden kazılarak toplanır. Yağmur dokunduğunda paslanan kayacıklar bıçakla temizlenir. Sert oluyor. Yani üretilmesi kolay değil. Kazılması için emek harcanıyor"
Tüketim eğilimleri ve uyarılar
Caynakova, tüketim motivasyonunu şöyle özetledi: "Vücutta kalsiyum, demir azaldığında insanın gulboto yiyesi geliyor. Eğer kişinin vitamin eksikliği yok ise gülboto hoşuna gitmez"
Satıcı, gulbotonun hem kadınlar hem erkekler tarafından tercih edildiğini; çocukların da zaman zaman tükettiğini belirtti. Caynakova ayrıca mevcutta birçok kişide kalsiyum eksikliği olduğunu, organik ürünlerin azaldığını ve tüketilen meyve-sebzelerde kimyasal maddeler bulunduğunu ifade etti. Gulbotonun fazla tüketiminin zararlı olabileceği uyarısı da metinde yer aldı.
ORTA ASYA ÜLKESİ KIRGIZİSTAN'DA HALK, VİTAMİN VE MİNERAL İHTİYACINI KARŞILADIĞI İNANCIYLA PAZARDA SATILAN VE "GULBOTO" OLARAK BİLİNEN TOPRAĞI TÜKETİYOR.
