Mahmut Arslan: "Asgari Ücret Tespit Komisyonunun yapısını değiştirelim"
HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan, HAK-İŞ 14’üncü Uluslararası Kısa Film Yarışmasının ödül töreni sonrası basın mensuplarına yaptığı açıklamada, Asgari Ücret Tespit Komisyonu yapısının değiştirilmesi gerektiğini vurguladı.
Ödül töreni ve açıklamanın bağlamı
Kültür ve Turizm Bakanlığının katkılarıyla düzenlenen yarışmanın ödülleri Ankara’da bir otelde verildi. Ulusal ve uluslararası kategorilerde 4 dalda toplam 8 ödülün sunulduğu törenden sonra konuşan Arslan, asgari ücret gündemine ilişkin görüşlerini paylaştı.
Asgari ücretin mevcut tablosu
Arslan, asgari ücretin "minimum ücret" olduğunu belirterek, "Sosyal güvenlik kurumunun verilerine baktığımız zaman Türkiye’de çalışanların yarıdan fazlası asgari ücretle çalışıyor gözüküyor" dedi. Arslan, "Asgari ücret genelde ülkelerde toplam çalışanların yüzde 5’i, yüzde 8’i, yüzde 10’unu geçmez. Niye Türkiye’de yüzde 50’den fazla?" sorusunu gündeme taşıdı.
Arslan, işverenlerin asgari ücreti vergi dışı kalmasını dikkate alarak maaşları "asgari ücret" gibi gösterdiğini, ancak sahada daha yüksek ödendiğini, bunun da asgari ücretli görünen çalışan oranını yükselttiğini söyledi. Ayrıca, işsizlik ödeneği, cezalar ve sosyal yardımlar gibi kalemlerin asgari ücrete endekslenmesine değinerek, belirleyici makamın Çalışma Bakanlığı değil Maliye Bakanlığı olduğunu ifade etti.
Komisyona yönelik eleştiriler
Arslan, Komisyonun yapısını "antidemokratik", "çoğulcu değil, katılımcı değil" şeklinde nitelendirdi ve şunları söyledi: "Asgari ücret belirlenirken TÜİK’in rakamları esas alınarak belirlenmeye çalışılıyor. TÜİK’in sepetiyle bizim sepet uymuyor. Asgari ücretlinin gerçek ihtiyacı olan asgari ücret olmaktan çıkıyor."
Arslan, önerisini açıkça dile getirdi: "Diyoruz ki biz Asgari Ücret Tespit Komisyonunun yapısını değiştirelim. Daha katılımcı olsun. Kriterler koyalım, sadece TÜİK’in kriterleri değil."
Kimler yer almalı, hükümetin rolü ne olmalı?
Arslan, komisyona ilişkin şu görüşleri paylaştı: "Kim yer almalı? İşçiler, temsilcileri, işveren. Çünkü kamuda çalışan kamudaki işçilerin ücreti asgari ücret değil. Daha yüksek. O zaman biz asgari ücreti belirlerken hükümetin burada yer almaması gerekiyor. Hükümet düzenleyici rol üstlensin. Asgari Ücret Tespit Komisyonun yapısını değiştirelim. İlan edilen asgari ücreti yayınlasın ama asla komisyonda yer almasın."
Arslan ayrıca mevcut oy mekanizmasını eleştirerek, "5 kişi işçi tarafında, 5 işveren tarafında, 5 de hükümet tarafında. Ancak o 5 kişinin oyu sayılmıyor. Bakanlığın tek oyu var, işverenin tek oyu var, işçilerin tek oyu var. Bakanlıktan 1 kişiyle işveren anlaşırsa asgari ücret yine çıkacak" değerlendirmesinde bulundu.
Uyarı ve talepler
Arslan, komisyon yapısı değiştirilmezse Türk-İş’in toplantıya katılmama kararını anımsattı: "Komisyonun yapısı değişmezse toplantıya katılmayacağız diye bir yıldır Türk-İş açıklama yapıyor. Biz de açıklama yapıyoruz." Arslan, işverenlerle hükümetin belirlediği asgari ücretin sağlıklı olmayacağını belirtti: "O zaman işverenlerle bir asgari ücret belirlenmesi de adaletsiz ve haksız olur."
Asgari ücretin belirlenme ölçütleri
Arslan, hangi ücretin tespit edileceği sorusunu gündeme taşıdı: "Biz minimum ücreti mi tespit edeceğiz, geçim ücretini mi tespit edeceğiz, ortalama ücreti mi? Burada bir kargaşa var." Buna bağlı olarak üç ölçüt önerdi: geçmiş yıllardaki enflasyon ve nerede olunması gerektiğinin tespiti; aile sorumluluklarının dikkate alınması, "evli ve 2 çocuklu bir işçinin esas alınarak" asgari ücretin belirlenmesi; ve büyümeden asgari ücrete pay verilmesi.
Arslan son olarak, "Türkiye büyüyor. Bu yıl da 3.5-4 arası, önümüzdeki yıl yüzde 4’ün üzerinde büyüyecek. O zaman bu büyümeden de asgari ücretin pay alması gerekiyor. Büyümeden pay alırsa, enflasyon artı refah payı olursa, geçmiş kayıplar da telafi edilirse ortaya çıkacak rakam minimum ücreti belirler. Rakam vermekten ziyade sistemi konuşmak gerekiyor" dedi.
Özetle, HAK-İŞ Başkanı Mahmut Arslan, asgari ücret belirleme sürecinin daha katılımcı, şeffaf ve işçi-odaklı bir yapıya kavuşturulmasını; TÜİK verilerinin tek ölçüt olmaktan çıkarılmasını talep ediyor.
HAK-İŞ GENEL BAŞKANI MAHMUT ARSLAN, "DİYORUZ Kİ BİZ ASGARİ ÜCRET TESPİT KOMİSYONUNUN YAPISINI DEĞİŞTİRELİM. DAHA KATILIMCI OLSUN. KRİTERLER KOYALIM, SADECE TÜİK'İN KRİTERLERİ DEĞİL. TÜİK'İN SEPETİYLE BİZİM SEPET UYMUYOR" DEDİ.
