Mikroplastiklerin Antibiyotik Direncine Etkisi
Koç Üniversitesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Önder Ergönül, mikroplastiklere maruz kalan bakterilerin antibiyotik ve diğer ilaçlardan koruyacak biyofilm adı verilen bir kalkan oluşturduğunu açıkladı.
Plastik Kirliliği ve İnsan Sağlığı
Birleşmiş Milletler Çevre Programı'na (UNEP) göre, dünya genelinde her gün 2 bin çöp kamyonu dolusu plastik okyanuslara, denizlere ve nehirlere dökülüyor. Bu, küresel bir kriz olarak her yıl 19 ila 23 milyon ton plastik atık su ekosistemlerine karışmasına yol açıyor. Mikroplastikler, çapı 5 milimetreye kadar olan küçük plastik parçaları olarak tanımlanıyor ve son 40 yılda okyanuslardaki miktarları önemli ölçüde artmıştır.
ABD'deki Boston Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen bir çalışma, mikroplastiklerin insan sağlığında kullanılan bazı antibiyotik türleri üzerindeki etkisini gözler önüne serdi. Çalışmaya göre, her yıl antimikrobiyal dirençli enfeksiyonlarla bağlantılı tahminen 4,95 milyon ölüm meydana gelmektedir.
Biyofilm Oluşumu ve Antibiyotik Direnci
Mikroplastiklere maruz kalan bakteriler, enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılan birçok antibiyotik türüne karşı direnç gösteriyor. Bu durum, özellikle plastik atıkların biriktiği ve bakteriyel enfeksiyonların kolaylıkla yayıldığı mülteci kampları gibi yoğun insan nüfuslarının bulunduğu yoksul bölgelerde daha büyük tehditler yaratmaktadır.
Yaygın bir bakteri türü olan Escherichia coli (E. coli) üzerinde gerçekleştirilen araştırmada, mikroplastiklerin çeşitli konsantrasyonlarıyla etkileşim sonucunda çoklu ilaç direnci artışı gözlemlendi. Araştırmacılar, mikroplastiklerden serbest kalan bakterilerin daha güçlü biyofilmler oluşturduğunu buldu, bu da biyofilm ile ilişkili antimikrobiyal direnç ve dirençli enfeksiyonlara yol açabileceğini ortaya çıkardı.
Mikroplastik ve Antibiotik Direncinin İlişkisi
Prof. Dr. Ergönül, mikroplastiklerin, bu tür bakterilerin antibiyotiklerden korunması için bir kalkan oluşturduğunu ifade etti. Antibiyotiklerin, biyofilm oluşturan bakterileri bulma ve etkisiz hale getirmede zorlandığını belirten Ergönül, bu durumun bir direnç mekanizması oluşturduğunu vurguladı.
Çözüm Önerileri ve Farkındalık
Prof. Dr. Ergönül, daha az plastik kullanmanın, temiz çevre ve antibiyotik kullanımının azaltılması gibi unsurların insan sağlığıyla bütünleşik olduğunu belirtti. Mikroplastik maruziyetinin sıfıra indirilmesinin şu an için mümkün gözükmediğini, fakat plastik kullanımını hayatın her alanında en aza indirmenin gerekliliğine dikkat çekti. Günlük hayatımızda cam yerine plastik kullanımını azaltmak için bireylerin atacağı adımlar önemlidir.
Ergönül, "Plastik bardaklar yerine iş yerlerinde kendi kupa kullanımı yaygınlaştırılmalıdır. Böylece, çevremizi koruyarak sağlığımıza katkıda bulunabiliriz," dedi. Ayrıca, bu araştırmanın gelecekte çevre kriziyle beraber antibiyotik direnci sorunlarının daha da artacağına dair önemli ipuçları sunduğunu belirtti.
