Ruanda, HRW’nin Kigali'deki 'yeni mezarlar' sayımını kınadı
Hükümetten sert tepki: Sayım 'ürkütücü ve saygısızca'
Ruanda, İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (HRW) başkent Kigali'deki askeri mezarlıkta tespit ettiği 'yeni mezarları' saymasını kınadı. Ruanda Dışişleri Bakanı Olivier Nduhungirehe, ABD merkezli X şirketinin sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada HRW'nin mezar saymak yerine Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin (KDC) doğusundaki Kongolu Tutsi azınlığına yapıldığı iddia edilen zulme odaklanması gerektiğini savundu.
Nduhungirehe, yeni mezarların sayılmasını kınayarak bunun 'ürkütücü, saygısızca ve saplantılı bir operasyon' olduğunu belirtti. Ruanda Hükümet Sözcüsü Yolande Makolo ise mezarlıkları takip etmenin nasıl bir insan hakları meselesi olabileceğini sorgulayarak HRW'yi 'samimiyetsiz ve dikkat çekmek için çırpınıyor' olmakla eleştirdi.
HRW'nin iddiaları ve veriler
HRW'ye göre Kigali'deki askeri mezarlıkta 2022-(Temmuz) 2025 yılları arasında 1171 yeni mezar kaydedildi. Raporda, Ocak 2017'den Temmuz 2025'e kadar 14 farklı dönemde yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin kullanıldığı ve yeni mezarların sayıldığı, haftalık ortalama artışların hesaplandığı belirtildi.
HRW'nin iddialarına göre 2017'den 2021'in ortalarına kadar haftada ortalama 1,7 yeni mezar tespit edilirken, 2022 başlarından itibaren bu sayının kademeli olarak haftada 6'ya yükseldiği vurgulandı. Raporda ayrıca, Goma çevresindeki çatışmaların yoğunlaştığı ve M23 tarafından ele geçirildiği dönemi kapsayan 15 Aralık 2024 ile 9 Nisan 2025 tarihleri arasında haftalık yeni mezar sayısının 22'ye ulaştığı kaydedildi.
KDC'deki çatışmalar ve M23
M23 hareketi, KDC'nin doğusunda güvenliği sağlamak amacıyla bölge ülkeleri tarafından 23 Mart 2009'da imzalanan barış anlaşmasının bozulmasının ardından ortaya çıktı. KDC hükümeti ile M23 arasında 19 Temmuz'da Katar'ın başkenti Doha'da ateşkes anlaşması imzalanmıştı.
M23, büyük ölçüde Ruanda Devlet Başkanı Paul Kagame'nin de kabilesi olan Tutsilerden oluşuyor. KDC hükümeti, M23'ün Ruanda tarafından lojistik ve askeri destek aldığını ileri sürüyor; Ruanda ise bu suçlamaları reddediyor.
Yıl başından bu yana M23 üyeleri tarafından gerçekleştirilen saldırılar sırasında Kuzey-Kivu eyaletinin başkenti Goma ve Güney-Kivu'nun başkenti Bukavu gibi kritik yerlerin ele geçirildiği bildirildi. KDC'nin doğusundaki çatışmalar nedeniyle yıl başından bu yana yaklaşık 1 milyon kişi yerinden oldu ve 7 bin kişi hayatını kaybetti.
