Sana'da Tarihi Kerpiç Evler Şiddetli Yağmurlar Nedeniyle Çökme Tehlikesinde
MUHAMMED ES-SAMİ - Yemen'in başkenti Sana'da, kadim mimariye sahip tarihi evlerin şiddetli yağmurlar nedeniyle çökme tehlikesi altında olduğu belirtiliyor.
Sana'nın güzelliğiyle dikkati çeken ve UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan yapılar, kırılgan malzeme, bakımsızlık ve mevsimsel şiddetli yağışların etkisiyle tehdit altında. Kentin şiirlere konu olan zengin tarihi dokusu, son haftalardaki yoğun yağışların ardından ciddi şekilde zarar gördü; yüzlerce kerpiç evin yıkılma riski taşıdığı bildiriliyor.
Yaklaşık 2 bin 500 yıllık geçmişe sahip Sana kentinde, 6 binden fazla kerpiç ev ve bazı yapılar 6 kata kadar çıkıyor. Kent mimarisinde süslemeli surlar, camiler, hamamlar, pazarlar ve medreseler öne çıkıyor.
Acil restorasyon projeleri
Sana Belediyesi, Hıfzısıhha Fonu ve Husilerin Bayındırlık Bakanlığı desteğiyle yürütülen proje kapsamında, bölgede hasar gören 100’den fazla evin acilen restore edilmesi hedefleniyor. Yerel kaynaklar, bazı evlerin tamamen yıkıldığını, bir kısmının kısmen zarar gördüğünü ve bazılarının da tarihi dokusunun ciddi şekilde hasar aldığını aktarıyor.
Restorasyon öncelikleri, oluşturulan bir değerlendirme komitesi tarafından evlerin gördüğü zarar, sahiplerinin ekonomik durumu ve yapının tarihi değeri dikkate alınarak belirleniyor.
"Yağmur artık korku sebebi haline geldi"
Yemenli araştırmacı Halid es-Saidi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Eski Sana kenti her yağmur mevsiminde yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kalıyor. Yağmur halk için artık bir huzur kaynağı değil adeta bir korku sebebi haline geldi." dedi.
Saidi, geçmiş yıllarda onlarca evin kısmen ya da tamamen çöktüğünü, bazı yapılarda büyük çatlaklar ve yapısal tahribatlar meydana geldiğini belirtti. Kentin geleneksel yapım malzemeleri olan kerpiç ve alçının, sürekli yağmura maruz kalınca kolayca aşındığı vurgulandı. Ayrıca savaşın yol açtığı yıkım ve bakım eksikliğinin süreci hızlandırdığı, bazı evlerin bombardıman ve patlamalardan etkilendiği kaydedildi.
Uluslararası ve yerel çabalar yetersiz
Saidi, UNESCO müdahalelerinin çoğunlukla geçici çözümlerle sınırlı kaldığını; çatılarının yağmur mevsiminde örtülmesi gibi önlemlerin uygulandığını ancak kapsamlı restorasyon projelerine ihtiyaç olduğunu söyledi. Kentte geçen yıl 500'den fazla evin hasar gördüğü bildirildi.
Saidi, kalıcı çözümler için "tarihi şehirleri korumaya yönelik özel bir fon oluşturulması, düzenli bakım ve restorasyon çalışmalarının yapılması ve kentin mimari kimliğinin korunması" çağrısında bulundu.
Güvenlik, altyapı ve turizm üzerindeki etkiler
Sana, geçmişte dünyanın farklı bölgelerinden turistlerin uğrak noktasıyken, ülkedeki güvenlik sorunları nedeniyle turizm son yıllarda neredeyse tamamen durma noktasına geldi. Yemen'de İran destekli Husiler, Eylül 2014'te başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor. Husiler ile hükümet güçleri arasındaki çatışmalar, ülkenin altyapısını büyük ölçüde tahrip ederken, yoğun yağış ve sel felaketleri halkın yaşadığı zorlukları artırıyor.
Ülkede 2022’den bu yana kırılgan bir ateşkes ortamı bulunsa da siyasi çözüme ulaşılamaması ekonomik toparlanmayı engelliyor ve tarihi yapıların korunmasını zorlaştırıyor.
