Sivas'ta Nalbantlık Tehlikede: Usta Yusuf Çemek Mesleği Yaşatıyor
Teknolojinin ilerlemesi ve motorlu araçların yaygınlaşmasıyla yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan nalbantlık, Sivas'ta birkaç ustanın çabasıyla ayakta kalıyor. 44 yaşındaki Yusuf Çemek, 5 yıldır atları nallayarak geleneği yaşatmaya çalışıyor.
Nalbantlık, atların toynaklarına nal çakan, bakımını yapan ve hayvan sağlığıyla ilgilenen eski bir zanaat. Eskiden her köyde bulunan nalbantlar şimdi sayıca azaldı; gençlerin ilgisi düşük ve çırak yetişmiyor.
Tek başıma yapıyorum
Yusuf Çemek işin inceliklerini anlatarak, "Önceden sadece kendi atlarımızı nallıyordum. Bu işi yapan Sivas’ta eksik olduğu için arkadaşlar sağ olsun bizimle beraber de çalış diye ısrar ettiler. Bunun üzerine nalbantlığa başladık." dedi.
Çemek, nallama sürecini şu şekilde özetliyor: "Önce nalı söküyoruz, sonra maya dediğimiz yeri temizliyoruz. Sonra tırnağını kerpeten ile kestikten sonra törpüleyip düzenliyoruz. Nalı tırnağına uygun bir şekilde çakıyoruz. Yaklaşık 8 milimetre tırnak kalınlığı vardır. İçerisine girdiğiniz zaman ata acı verir ve bir sonraki nallama da size sıkıntı çıkarabilir."
Çemek ayrıca, daha önce 3-4 kişinin birlikte nalladığını; kalabalığın atta psikolojik sorun yaratabileceğini, kendisinin ise "tek başıma nallıyorum" ve atların sakin kaldığını söyledi. "Ata ne kadar iyi yaklaşırsan at da sana o kadar yardımcı olur" diye ekledi.
"Bu meslek bitiyor"
Mesleğin sevgiyle yapıldığını vurgulayan Çemek, "Tırnakları aşırı uzadığı zaman tendon patlaması, üreme olur ve tırnaklar çatlar. Bizim atlarımız 4 metrelik bir yerde altı ıslak oluyor ve tırnakları çabuk uzuyor. Tırnak bakımının süresi 45 ile 60 gün arasındadır. Bunun öncesi de olabilir ama 60 günü geçtiği zaman tırnaklarda aşırı uzama ve kırılma olur. Ama sevdiğimiz için buna katlanıyoruz. Yani maddi açıdan yapılacak bir iş değil sadece sevgi istiyor. Resmen atlarla aranda bir bağ oluşuyor. Sivas’ta bir dedemiz var bu işi yapan bir de ben varım. Bende sevdiğim için yapıyorum ama gençlerden heves edip yapmak isteyen hiç yoktur. Bir nalbanttın yetişmesi 2-3 yıl sürüyor. Gençlerimiz kolay iş peşinde olduğu için nalbantta yetişmiyor. Meslekte bu gidişle bitecek" diye konuştu.
Çiftlik sahibi uyarısı
Çiftliğin sahibi Erkan Elma de nal bakımının önemine dikkat çekti: "Nal bakımı at için en önemli şeylerden biridir. Nal çakma işini yapan kişi sayısı çok kalmadı. Yusuf ustamız sağ olsun atlarımızı nallıyor, atlarımız sağlıklı bir şekilde sahaya çıkıyor ve ciridimizi oynuyoruz. Atın nalını 40 günde bir çaktırıyoruz. Tırnakları uzuyor, uzadığı zaman cirit esnasında kumun üzerinde atlar riskli hale geliyor."
TEKNOLOJİNİN GELİŞMESİYLE YOK OLMA TEHLİKESİYLE KARŞILAŞAN NALBANTLIK, SİVAS’TA BİRKAÇ USTA SAYESİNDE AYAKTA KALIYOR. NALBANT OLAN YUSUF ÇEMEK İSE BEŞ YILDIR ATLARI NALLAYARAK MESLEĞİ YAŞATMAYA ÇALIŞIYOR. ÇEMEK, "ÇIRAK YETİŞMİYOR, MESLEK BİTECEK" DİYEREK ENDİŞESİNİ DİLE GETİRİYOR.
