TDT 12. Zirvesi Gebele Bildirisi: Dayanışma ve Bölgesel Tutum Netleşti
Türk Devletleri Teşkilatı'nın (TDT) Azerbaycan'ın Gebele kentinde düzenlenen 12. Zirvesi sonrasında liderler tarafından kabul edilen bildiride, teşkilatın bölgesel sorunlara ilişkin tutumu ve ortak öncelikleri açık biçimde ortaya kondu.
Dayanışma, İşbirliği ve Güvenlik Taahhüdü
Bildiride, Türk devletleri arasında her alanda dayanışma, işbirliği ve koordinasyonu güçlendirme kararlılığı vurgulandı. TDT'nin asil üyeleri Türkiye, Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan liderleri tarafından imzalanan metinde, üye devletlerin barış, güvenlik, istikrar ve refaha olan bağlılıkları teyit edildi.
Gazze ve Filistin
Bildiride Gazze'deki insani durumun kötüleşmesinden derin endişe duyulduğu belirtildi ve acil ve kalıcı ateşkes ile engelsiz insani yardım erişimi talep edildi. Metin, İsrail-Filistin çatışmasına adil ve kalıcı bir çözüm bulunmasına vurgu yaparak, 1967 sınırları temelinde, başkenti Doğu Kudüs olan Filistin Devleti ile iki devletli çözümün ilgili Birleşmiş Milletler kararları uyarınca uygulanması gerektiğini kaydetti.
Kıbrıs
Kıbrıs sorununa ilişkin bildiride, adadaki mevcut gerçeklere dayanarak müzakere edilmiş, karşılıklı olarak kabul edilebilir ve uygulanabilir bir çözüme ulaşılması gerektiği vurgulandı. TDT üyelerinin, Kıbrıs Türk halkı ile eşit özden gelen haklarını güvence altına alma arzularında dayanışma içinde oldukları kaydedildi.
Suriye ve Bölgesel İstikrar
Bildiride TDT üyelerinin Suriye'nin toprak bütünlüğü, birliği ile ülkenin güvenliği, istikrarı ve yeniden inşasına verdikleri destek yeniden teyit edildi.
Ulaşım Koridorları ve Ekonomik Bağlantılar
Metinde, Azerbaycan ile Ermenistan arasında Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile Azerbaycan ana toprakları arasında engelsiz ulaşımı sağlayacak iletişim kanallarının açılmasına ilişkin mutabakat memnuniyetle karşılandı. Üye devletlerin Zengezur Koridoru'nu işlevsel hale getirme çabalarına destek verdikleri, Bakü-Tiflis-Kars demiryolunu azami potansiyeliyle kullanma taahhüdünü yeniden teyit ettikleri ifade edildi. Ayrıca Trans-Hazar Uluslararası Doğu-Batı Orta Koridoru ve Çin-Kırgızistan-Özbekistan demiryolu projelerinin bölgesel bağlantısallığı güçlendirme ve Avrupa-Asya ticaret yollarını çeşitlendirme açısından önemi vurgulandı.
Diğer Öncelikler
Bildiride, "Türk Devletleri Arasında Stratejik Ortaklık, Ebedi Dostluk ve Kardeşlik Antlaşması" taslağının değerlendirilmesinin hızlandırılması çağrısında bulunuldu. Liderler ayrıca İslam'a karşı her türlü nefretle mücadele etme ve bu konudaki uluslararası çabaları uyumlaştırma taahhütlerini yeniden teyit etti.
Sonuç olarak, Gebele Bildirisi TDT ülkelerinin bölgesel barış, güvenlik ve işbirliğine ilişkin ortak taahhütlerini bir kez daha ortaya koydu; insani krizlere müdahale, siyasi çözümler ve bölgesel entegrasyon projeleri metnin ana eksenini oluşturdu.
