Dünyadaki Teknoloji İhracat Yarışı ve Türkiye
2010’da yüksek teknoloji ihracatı 1,9 milyar dolar olan Türkiye, 140 ülke arasında 42’nci sıradayken 2023’te bu alandaki performansını 8,5 milyar dolara çıkardı. SER Danışmanlık Genel Müdürü Dr. Ömer Özdinç, Türkiye'nin bu alandaki yükselişini ve dünyadaki rekabeti değerlendirdi.
Çin'den Gelen Yenilikler
Geçtiğimiz haftalarda China'dan bir yapay zeka şirketi olan, DeepSeek R-1 adlı yeni dil modelini lanse etti. Bu yazılım, kısa sürede 10 milyonlarca kullanıcıya ulaşıp, çip ihtiyacının abartıldığını gösterdi. Bunun yanı sıra, bu yeniliğin Çin kökenli olması da dikkat çekti.
Teknolojik Rekabetin Yeniden Alevlenmesi
Teknoloji rekabetinin tarihi, 2. Dünya Savaşı sırasında ABD ve Almanya ile Soğuk Savaş döneminde Rusya ve ABD umuduyla şekillenmiştir. Bugün ise, Çin ve Batılı ülkeler arasında yoğun bir teknolojik yarış gözlemleniyor. Bu bağlamda, Nvidia şirketinin hisselerinin tarihin en büyük günlük düşüşünü yaşaması dikkat çekici bir örnek oldu.
Türkiye’nin Teknoloji İhracatı Rakamları
Türkiye’nin nitelikli teknoloji ihracatı, 1990 yılında 1,8 milyar dolarla 70 ülke içinde 36’ncı sıradayken, 2000’de 3 kat artışla 33’üncü sıraya yerleşti. 2010’da 139 ülke içinde 26’ncı sıradayken, 2022'de 131 ülke içinde 27’nci sırada yer aldı. Son 10 yılda %25’lik bir artış ile Türkiye, nitelikli teknoloji ihracatında 7’nci sıraya yerleşti.
Araştırma ve Geliştirme (AR-GE) Faaliyetleri
Türkiye, AR-GE harcamalarında OECD ülkeleri arasında en yüksek artış yüzdesine sahip. Ancak, yüksek teknoloji ihracatında sürdürülebilir büyüme sağlamak için güçlü AR-GE ve inovasyon politikaları şart. Örneğin, özel sektördeki AR-GE personelinin yalnızca 6 bini doktora mezunu. Bu durum, üniversite ve sanayi arasındaki etkileşimin sınırlı olduğuna işaret ediyor.
Sonuç ve Gelecek Vizyonu
Türkiye, uluslararası teknoloji arenasında kendini gösteren bir ülke olma yolunda ilerliyor. Ancak, AR-GE yatırımlarını artırmak ve inovasyon kapasitesini güçlendirmek için kararlılıkla çalışılması gerekiyor. Potansiyelini gerçek başarıya dönüştürebilir ve yeni teknolojilerin öncüsü konumuna gelebilir.
