UCM, Duterte'ye yönelik iddianamedeki suçları açıkladı
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), eski Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte'ye ilişkin, Savcılık Ofisi tarafından hazırlanan iddianamede yer alan kamuoyuna açıklanabilir suçları resmen duyurdu. İddianamede, Duterte'nin hem devlet başkanlığı döneminde hem de daha önce Davao Belediye Başkanı olduğu süreçte işlenen cinayetlerle bağlantılı olduğu öne sürülen üç ayrı suçlama yer alıyor.
İddianamedeki iddialar ve sayısal veriler
Savcılık iddianamesinde, Duterte'nin 1 Kasım 2011 - 16 Mart 2019 tarihleri arasında dolaylı ya da yardım eden sıfatıyla dahil olduğu 49 farklı olayda en az 76 kişinin hayatını kaybetmesinden sorumlu olduğunun ileri sürüldüğünü belirtiyor. Savcılık, ayrıca Duterte hakkında öldürme ve öldürmeye teşebbüs suçlarından yargılanma talep ediyor ve eski devlet başkanının "uyuşturucu satıcıları ve kullanıcıları dahil sözde suçlulara karşı" şiddet içeren eylemler için talimat verdiği ve yetki tanıdığı iddiasında bulunuyor.
Üç ayrı suçlama
İddianameye göre ilk suçlama, 2013-2016 yıllarında Davao belediye başkanı olduğu dönemde 19 kişinin öldürülmesini kapsıyor. İkinci suçlama, devlet başkanlığı döneminin erken safhası olan 2016-2017 yıllarında "yüksek profil hedef" olarak belirlenen 14 kişinin öldürülmesine ilişkin. Üçüncü iddia ise 2016-2018 yıllarında ülkenin en küçük siyasi ve idari birimi olan "Barangay" operasyonları kapsamında 43 kişinin öldürülmesi ve 2 kişinin öldürülmeye teşebbüs edilmesini içeriyor.
UCM süreci ve Filipinler'in tutumu
UCM, Duterte'nin görev yaptığı 2016-2022 dönemindeki "uyuşturucuyla savaş" operasyonlarında işlendiği iddia edilen insanlığa karşı suçlara ilişkin olarak Eylül 2021'de soruşturma başlatılmasına karar vermişti. Ancak yılın ilerleyen döneminde Filipinler, aynı iddiaları incelediğini ve UCM'nin son merci olmadığı gerekçesiyle soruşturmanın askıya alınması yönünde savunma öne sürmüştü. Buna ek olarak Filipinler, UCM'nin ön soruşturma başlatmasının ardından 17 Mart 2018 tarihinde Roma Statüsü'nden çekilmişti. UCM ise soruşturmanın devamına 18 Temmuz 2023'te karar verdi.
Duruşma ve tutuklama
Mart ayında Filipinler makamları, UCM'nin çıkardığı tutuklama kararıyla Duterte'yi gözaltına almıştı; eski devlet başkanı halen Hollanda'daki UCM tesisinde tutuluyor. Mahkemenin bugünkü duruşması, Duterte'nin avukatlarının müvekkillerinin yargılanacak durumda olmadığı yönündeki argümanlarının değerlendirilmesi için hakimlere ek süre tanınması amacıyla ertelendi. Filipinler makamları, 80 yaşındaki Duterte'yi UCM'nin tutuklama emri doğrultusunda 12 Mart'ta Mahkemeye teslim etmişti.
