Yitzhak Yosef: Netanyahu'ya Güvenilmez — Harediler ve Askerlik Krizi
İsrail'in Ultra Ortodoks (Haredi) kanaat önderlerinden eski Başhaham Yitzhak Yosef, Tevrat okullarında (Yeşiva) öğrenim gören öğrencilerin askerlikten muaf tutulmasını öngören yasa tasarısının Meclis'e sunulmamasına tepki gösterdi. Yosef, tasarının gecikmesi nedeniyle Başbakan Binyamin Netanyahu'ya güvenilmeyeceğini savundu.
Yosef'in vaazı ve sert eleştiri
The Times of Israel'in aktardığına göre, Yosef cumartesi gecesi verdiği vaazda Ultra Ortodoks siyasi liderleri Netanyahu'ya güvenmekle eleştirdi ve eski Başhahamın sözleri arasında "O bir ateist. Böyle birine güveniyor musunuz?" ifadesi yer aldı. Yosef, Netanyahu'ya güvenilmemesi gerektiğini vurgulayarak, tepkisini yineledi.
Yosef ayrıca Haredileri orantısız şekilde hedef alan operasyonlara karşı çıkarak, gözaltılar konusunda uyarıda bulundu: "Kapı çalındığında kim olduğunu kontrol edin. Onlarsa kapıyı açmayın."
Gözaltılar ve sokak tepkisi
Harediler, İsrail ordusunun askerlik yapmayı reddeden Haredileri gerekçe göstererek 7 Yeşiva öğrencisini gözaltına almasının ardından, ülkenin orta kesimindeki Beit Lid Askeri Hapishanesi önünde protesto gösterileri düzenliyor.
Koalisyon krizi: Haredi partiler hükümetten çekildi
Şas Partisi ile Degel HaTorah ve Agudat Israel partilerinin oluşturduğu Birleşik Tevrat Yahudiliği ittifakı, Yeşiva öğrencilerinin muafiyetini sağlayacak yasa tasarısının Meclis gündemine alınmaması üzerine geçen ay hükümetten çekildi. Bu gelişmeyle Netanyahu hükümeti, 120 sandalyeli Meclis'te 50 milletvekilinin desteğiyle azınlık hükümeti konumuna düştü.
Askerlik tartışmasının arka planı
İsrail yasalarına göre 18 yaşını geçen herkesin zorunlu askerlik hizmeti bulunuyor; ancak Haredilerin askerlikten muaf tutulması yıllardır tartışma konusu. 7 Ekim 2023'ten sonra bölgede artan saldırganlık ve asker ihtiyacındaki artış, Haredilerin askerlik hizmetine alınmasını gündeme taşıdı.
İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024'te Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağı olmadığını belirleyerek, askerliğe uygun olanların göreve çağrılması gerektiğine hükmetti. Hükümetin yaklaşık 80 bin askerlik uygun Haredi erkekten yaklaşık 24 binine celp gönderdiği, Temmuz itibarıyla 2025-2026 askerlik yılı için "havuz" olarak adlandırılan grubun geri kalanına emir gönderileceği kaydedilmişti.
Çözülmeyen sorun ve siyasi belirsizlik
Haredilerin muaf tutulmasını sağlayacak yasanın çıkarılamaması, koalisyon ortaklarının Meclis'i boykot etmesine ve Meclis'in fesih oylamasına dek varan siyasi bir krize yol açtı. Sorun çözülemeyince yapılan fesih oylamasında yeterli çoğunluk sağlanamadı ve belirsizlik sürüyor.
