Zerzevan Kalesi'ne 400 Bin Ziyaretçi — 3 Bin Yıllık Tarihe İlgi
Diyarbakır’ın Çınar ilçesindeki 3 bin yıllık Zerzevan Kalesi, yılın 12’nci ayına kadar 400 bin yerli ve yabancı ziyaretçiyi ağırladı. Roma İmparatorluğu döneminde askeri yerleşim olarak kullanılan kale, arkeolojik kazılarla bölgenin tarihine ışık tutuyor.
Kale, ilçeye 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında, 124 metre yükseklikteki kayalık tepede yer alıyor. Alanda yapılan kazılarda, dünyada bulunan son Mithras tapınağı ortaya çıkarıldı. 2020'de UNESCO Dünya Miras Geçici Listesine alınan alan, yerli ve yabancı turistlerin önemli ilgisini çekiyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, valilik, Çınar Kaymakamlığı ve Diyarbakır Müzesi Müdürlüğü katkılarıyla 2014 yılında başlatılan kazılarda bugüne kadar; bin dönüm alanda, 15 metre yüksekliğinde ve 1.200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 21 metre yüksekliğinde gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, kaya mezarları, su kanalları ile 63 su sarnıcı, yer altı kilisesi, 400 kişinin sığacağı yer altı sığınağı, konutlar, gizli geçitler ve Mithras Tapınağı gibi çok sayıda yapı gün yüzüne çıkarıldı.
Kazılar 2014'ten beri devam ediyor
Kazı Başkanı Prof. Dr. Aytaç Coşkun, Zerzevan Kalesi'ndeki kazıların ilk defa 2014 yılında başladığını ve aralıksız sürdüğünü belirtti. Coşkun, alanın hem Diyarbakır hem de bölge turizmi ve istihdamı için önemine dikkat çekti. Prof. Dr. Coşkun sözlerine şöyle devam etti: "Şu anda bazı alanlarımız kapalı restorasyondan dolayı. Buna rağmen önemli bir rakam. Yıl sonuna kadar bu rakam daha da artacaktır. Hem çevre düzenleme hem kazı çalışmaları devam ediyor. Önümüzdeki yılla birlikte yeni restore edilen alanlarında ziyarete açılmasıyla bu rakamın çok daha üzerine çıkacağız. Belki 700-800 binlere ulaşacak. Ama hedefimiz yılda 1 milyon ziyaretçinin Zerzevan Kalesine gelmesi. Hem Zerzevan Kalesi hem de Mithras kutsal alanı UNESCO Dünya Mirası Geçici listesinde. 2026 yılında dünya mirası olmasını da hedefliyoruz. Bu konuda da çalışmalarımız bütün hızıyla devam ediyor" dedi.
"Tapınağın altında büyük bir şehir var"
Prof. Dr. Coşkun, kale ve çevresinin Roma'nın sınır garnizonu olarak dünyada en iyi korunmuş örneklerinden biri olduğunu vurguladı ve ekledi: "Aslında toprağın altında büyük bir şehir var. Kazıldığı zaman hem dönemin askeri hem de siyasi yaşantısına dair on binlerce eser ortaya çıkarıldı ki bazı eserler ünik. Toprağın altından ameliyat aletlerinden aydınlatma araçlarına, pişirme kaplarından askeri teçhizata kadar, hem sivil hem de askerlerin kullandıkları takılara kadar her şey Zerzevan Kalesinde mevcut. Bu on binlerce eser, dönemin aydınlatılması açısından hem bölgenin tarihini değiştirdi hem de bölgenin turizmine de önemli katkı sundu" şeklinde konuştu.
Ziyaretçi İzlenimleri
Sevtap Güzeltürk: "Turumuz Diyarbakır’da başladı. İki gün burada geçireceğiz. Antalya’da Roma ve Bizans uygarlığıyla neredeyse iç içeyiz. Burada çok daha farklı ve çok daha eski uygarlık. Hemen hepimiz çok etkilenmiş olarak dönüyoruz. Bir kez daha geleceğim. Bu gezi bizim için çok etkileyici oldu"
Dr. Cemile İnci kendilerini "tarih kitaplarının içinde dolanıyormuş" gibi hissettiklerini ve Mezopotamya’nın etkileyici büyüsünü hissettiklerini dile getirdi.
Nesrin Ülk: "Zerzevan’a ikinci çıkışım. Burada çok önemli bir tarih yatıyor, çok güzel. Herkesin gelip görmesi lazım"
Sonuç: Zerzevan Kalesi, bilimsel kazılar ve restorasyon çalışmalarıyla hem arkeolojik değerini hem de turistik çekiciliğini artırmaya devam ediyor. Açığa çıkarılan yapılar ve eserler, bölgenin tarihini yeniden yazarken ziyaretçi sayısındaki yükseliş, kalenin gelecekteki önemine işaret ediyor.
DİYARBAKIR'IN ÇINAR İLÇESİNDE, ROMA İMPARATORLUĞU DÖNEMİNDE "ASKERİ YERLEŞİM" OLARAK KULLANILAN, ARKEOLOJİK KAZILARLA GEÇMİŞE IŞIK TUTAN 3 BİN YILLIK ZERZEVAN KALESİ, YILIN 12'İNCİ AYINA KADAR YERLİ VE YABANCI 400 BİN ZİYARETÇİ AĞIRLADI.
