Cezayirli Hasan Paşa Köşkü 2025 kazı ve temizlik çalışmaları sürüyor
Çanakkale Valisi Doç. Dr. Ömer Toraman, 2025 yılı kazı ve temizlik çalışmalarında Cezayirli Hasan Paşa Köşkü ve çevresindeki yapıların kademeli olarak gün yüzüne çıkarıldığını açıkladı. Troya Müzesi uzmanlarından oluşan ekip tarafından yürütülen çalışmalarda, köşk ve çiftlik kalıntılarında önemli ilerleme kaydedildi.
Çalışmanın yürütülmesi ve proje onayı
Bilimsel sorumluluğu Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Osman Uysal tarafından yürütülen kazı çalışmaları, Troya Müzesi uzmanlarının denetiminde gerçekleştiriliyor. Ev, köşk ve kule kalıntılarının bulunduğu alan; Ezine ilçesi Mahmudiye köyü Kule mevki, Troya Tarihi Milli Park sınırları içinde; mülkiyeti hazineye ait 1.106 metrekare, 2016 parsel üzerinde yer alıyor. Köşkten kalan en belirgin yapı Hasan Paşa kulesi olup, yaklaşık 12 metre yüksekliğinde ve kare planlıdır. Kulenin duvarları taştan olup, dört köşesinde sekizgen gözetleme mevziileri bulunuyor.
Köşk binasına yönelik rölöve, restitüsyon, restorasyon ve kazı projeleri; Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 1 Aralık 2022 tarih ve 8505 sayılı kararla onaylanmıştı.
2025 kazı buluntuları ve çalışmaların kapsamı
Çanakkale Valiliği desteğiyle 2025 yılı Kasım ayı başında başlatılan restorasyona yönelik kazı ve temizlik çalışmalarında, kulenin güneyindeki plankarelerde kazılar sürdürülerek; yapı kompleksine ait duvarlar, doğuda yer alan çevre duvarının tamamı ile kule önündeki tonozlu yapı açığa çıkarıldı. Kazı sırasında mekânlara ait taş döşeli yürüme yolları ile Osmanlı Dönemi'ne ait seramik parçaları, sikkeler, demir aksamlar, ithal seramikler, Maydos tuğlaları ve devşirme mimari parçalar tespit edildi.
Saha incelemesi ve yetkililerin açıklamaları
2025 yılı kazı ve temizlik çalışmalarını; Çanakkale Valisi Doç. Dr. Ömer Toraman, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, Prof. Dr. Ali Osman Uysal ve beraberindekiler yerinde inceledi.
Vali Toraman’ın değerlendirmeleri
Çanakkale’nin denizcilik tarihi açısından önemini vurgulayan Vali Toraman, şu ifadeleri kullandı: "Biliyorsunuz Çanakkale Türk denizcilik tarihi açısından çok önemli bir yer. Özellikle Osmanlı donanmasının teşkilatında çok kritik fonksiyonlar görmüş. Osmanlılara ait ilk tersane bu topraklarda kurulmuş ve ilk Kaptan-ı Derya Karargahı yine Gelibolu’da bu topraklarda konuşlanmış. İstanbul’un fethine kadar da burası Çanakkale, Gelibolu Osmanlı Donanmasının ana merkezi hüviyetinde olmuş. Öte yandan Çanakkale Deniz Harp tarihi açısından da çok önemli. En son 1. Dünya Savaşı’nda tarihin gördüğü en büyük deniz harplerinden bir tanesine sahne olmuş ve Çanakkale geçilmez sözünün tarihe geçtiği yer olarak da kayıtlara girmiş. Osmanlı’nın son dönem büyük kaptanı deryalarından Cezayirli Hasan Paşa bu bölgeyle de yakından ilgilenmiş ve bu bölgede şahsi bir çiftlik kurarak da bu bölgedeki varlığını hissettirmiş".
Değerli eserleri koruma sorumluluğuna dikkat çeken Toraman ayrıca şunları söyledi: "Zamanın yıpratıcı etkisi bir taraftan, insanların ilgisizliği diğer taraftan, onun bir kompleks olarak oluşturduğu çiftliğin zaman içerisinde tahribine sebep olmuş. Elimizde şu anda en önemli parçası arkamızda gördüğünüz kule, köşk tabir edilebilecek yapı. Bu yapı da tabii çok tahrip olmuş bir durumda. Bununla ilgili bu eserleri korumak, ihya etmek ve gelecek nesilleri aktarmak için kendimizi mesul hissediyoruz. Bu çerçevede hem kulenin korunması ama bu yapı külliyenin yalnızca kuleyle sınırlı olmadığını etrafında da başka yapılar olduğu bilgisinden de hareketle Prof. Dr. Ali Osman Uysal hocamızın öncülüğünde bir kazı çalışması kararı aldık. Troya Müze Müdürlüğümüzün nezaretinde bir müze kazısı olarak bu sene köşkün etrafını hocamız kazmaya başladı".
Gelecek yıl çalışmaların sürdürüleceğini belirten Toraman, "Kazı çalışmalarına biz İl Özel İdaresi olarak da destek sağladık. Amacımız bu külliyenin ortaya çıkarılması, en azından temel seviyesine de olsa çıkarılması ve resmin bütününü görebilmek ve ortaya çıkardıktan sonra da bunları koruma altına alabilmek. İleriki zamanlarda ihyası içinde geliştirecek projelere altlık oluştursun diye bu çalışmayı yürüttük. Ben kıymetli hocama ve kaza ekibine teşekkür ediyorum. Bu sene zor şartlarda da olsa yoğun bir çalışma yaptılar ve çiftliğin avlusunu ve müştemilatlarını açığa çıkardılar. Daha kazılacak alanlar, yerler var. İnşallah önümüzdeki yılda bunu devam ettirmek niyetindeyiz. Çanakkale’nin Türk denizcilik tarihine geçmişte sağlamış olduğu katkının bir nişanesi olarak bu eseri korumak ihya etmek ve gelecek nesile aktırmak vazifemiz diye düşünüyoruz."
Cezayirli Hasan Paşa Köşkü'nü gün yüzüne çıkarmak için çalışmalar devam ediyor
