TÜİK 2025 Bülteni: Üretken Yapay Zeka Kullanımı Türkiye Genelinde Nasıl Dağıldı?
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından ilk kez yayımlanan "Yapay Zeka İstatistikleri, 2025" bültenine göre, üretken yapay zeka kullandığını beyan eden bireylerin oranı 2025'te yüzde 19,2 olarak kaydedildi.
Girişimlerde Yapay Zeka Kullanımı: Büyüme ve Büyüklük Farkları
Girişimlerde herhangi bir yapay zeka teknolojisi kullandığını belirtenlerin oranı 2021'de yüzde 2,7 iken 2025'te yüzde 7,5'e yükseldi. Çalışan sayısı büyüklük gruplarına göre 2025 verileri şu şekilde:
10-49 çalışan: yüzde 6,6; 50-249 çalışan: yüzde 9,6; 250 ve üzeri: yüzde 24,1. (2021 karşılıkları: 10-49 için yüzde 2,3; 50-249 için yüzde 3,6; 250+ için yüzde 9,6)
Sektörel Dağılım ve Kullanım Amaçları
Yapay zekayı en çok kullanan ekonomik faaliyet grubu "bilgi ve iletişim" sektöründe olup oran yüzde 47,1 olarak belirlendi. Bunu finans ve sigorta yüzde 21,1 ile ve bilgisayarların ve iletişim araç ve gereçlerinin onarımı yüzde 15,2 ile takip etti.
Girişimlerin yapay zekayı kullanma amaçlarında ilk sıralar şu şekilde: pazarlama veya satış yüzde 46,5, üretim veya hizmet süreçleri yüzde 41,1, AR-GE veya yenilik faaliyetleri yüzde 41,0 ve işletme süreçleri ve yönetim yüzde 40,0. Diğer amaçlar arasında muhasebe ve finans yönetimi yüzde 33,7, bilgi güvenliği yüzde 22,6 ve lojistik yüzde 13,6 yer aldı.
Herhangi bir yapay zeka teknolojisi kullanmayan ancak kullanmayı düşünen girişimlerin oranı yüzde 9,0. Bu eğilim kuruluş büyüklüğüne göre 10-49 çalışanlılarda yüzde 8,4, 50-249 çalışanlılarda yüzde 10,4 ve 250+ çalışanlılarda yüzde 18,2 olarak tespit edildi. Bu girişimlerin en önemli çekincesi yüzde 74,2 ile uzmanlık eksikliği olurken, maliyetler (yüzde 67,4) ve hukuki belirsizlikler (yüzde 62,4) diğer öne çıkan nedenler arasında yer aldı.
Bireylerde Kullanım: Yaş, Eğitim ve Cinsiyet Farkları
Üretken yapay zeka kullandığını beyan eden bireylerin oranı genel olarak yüzde 19,2. Cinsiyete göre dağılımda erkekler yüzde 19,4, kadınlar ise yüzde 18,8 ile benzer düzeyde kullanım sergiledi.
Yaş gruplarında en yüksek kullanım 16-24 yaş grubunda yüzde 39,4 ile gerçekleşirken, bunu 25-34 yüzde 30,0 ve 35-44 yüzde 15,5 izledi. En düşük kullanım oranı 65-74 yaş grubunda görüldü.
Eğitim durumuna göre yapay zeka kullanımı en yüksek yükseköğretim mezunlarında yüzde 36,1 oldu. Diğer eğitim düzeyleri sırasıyla lise veya mesleki lise yüzde 22,8, ilköğretim veya ortaokul yüzde 17,2 ve ilkokul yüzde 2,2 olarak kaydedildi. Cinsiyete göre eğitim düzeylerinde bazı farklılıklar gözlendi; örneğin ilkokul mezunları ve bir okul bitirmeyenler arasında erkeklerin kullanım oranı kadınlardan yüksekken, diğer eğitim düzeylerinde kadınlar erkeklerin üzerinde kullanım gösterdi.
Kullanım Amaçları ve Kullanmayı Tercih Etmeyenler
Bireylerde yapay zekayı kullananların yüzde 79,7'si özel amaçlar için, yüzde 33,8'i mesleki amaçlar için ve yüzde 31,4'ü örgün eğitim amacıyla kullandığını bildirdi. Cinsiyet bazında özel amaçlı kullanım erkeklerde yüzde 81,9, kadınlarda yüzde 77,4; mesleki amaçlı kullanım erkeklerde yüzde 37,7, kadınlarda yüzde 29,5; örgün eğitim amaçlı kullanımda ise kadınlar yüzde 36,6 ile erkeklerin yüzde 26,7'sinin üzerinde yer aldı.
Yapay zeka kullanmayan her 10 kişiden 6'sı, yani yüzde 63,3, kullanmama gerekçesi olarak "ihtiyaç duymama"yı belirtti. Bunu nasıl kullanılacağını bilmemek (yüzde 18,7), varlığından haberdar olmamak (yüzde 12,4) ve gizlilik/güvenlik endişeleri (yüzde 5,5) takip etti.
Veri ve Tanımlama: İlk Resmi İstatistik
TÜİK bülteninde yapay zekanın tanımı; insan benzeri düşünme, öğrenme ve karar verme yeteneklerini bilgisayar sistemleri aracılığıyla taklit eden teknoloji olarak verildi. Bu veriler ilk kez resmi istatistik olarak sunuldu ve "Girişimlerde Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması" ile "Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması" sonuçlarına dayanıyor.
Girişimlerde yapay zeka kullanımı 2021'den itibaren 10 ve daha fazla çalışanı olan girişimler kapsamında her yıl izlenirken, hanehalkı araştırması kapsamında 16-74 yaş grubu bireyler için 2025'te üretken yapay zeka kullanımına dair ilk kez veri toplandı. Girişimlerde kullanım, öngörüler, öneriler veya karar üreten yazılım tabanlı ya da cihazlara gömülü sistemler; bireylerde kullanım ise üretken yapay zeka araçlarının bilinçli ve kasıtlı olarak içerik üretmek amacıyla kullanılması şeklinde tanımlandı.
