Bayraktar: HES'ler Yenilenebilir Enerjide Devrimin İlk Aşamasını Oluşturdu
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye'nin son 23 yılda yenilenebilir enerjide büyük bir dönüşüm yaşadığını, bu dönüşümün ilk bölümünü hidroelektrik santrallerin (HES) oluşturduğunu vurguladı. Konuşmasını TOBB ETÜ Hidro Su Türbini Tasarım ve Test Merkezi'nde düzenlenen "Hidroelektrikte Yenilikçi Projeler Günü" programında yaptı.
Bayraktar, hidroelektrik yatırımlarının büyük kısmının özel sektör tarafından gerçekleştirildiğini belirterek, önümüzdeki 30 yılda Türkiye'nin elektrik talebinin 3 katına çıkacağı öngörüsüne dikkat çekti ve elektrifikasyonun binalardan ulaştırmaya kadar tüm alanlarda trend olduğunu kaydetti.
Yenilenebilir Enerjide İlerleme: Hidro, Güneş ve Rüzgar
Bayraktar, yenilenebilir enerjideki yeni devrimin şu an yaşandığını ifade ederek şunları söyledi: "Türkiye, son 23 yılda yenilenebilir enerjide çok büyük bir devrim gerçekleştirdi. Hidroelektrik santraller, bu devrimin ilk bölümünü oluşturuyor." Türkiye'nin hidroelektrik kurulu gücünün 12 bin megavattan 32 bin megavata yükseldiğini ve güneş ile rüzgarda neredeyse sıfırdan 37 bin megavat kapasiteye ulaşıldığını aktardı.
Bayraktar, birçok sanayi kuruluşunun artık aynı zamanda enerji üreticisi haline geldiğini, ülkenin yerli ve yenilenebilir kaynaklarının ekonomiye maksimum katkı sağlayacak şekilde değerlendirilmesi gerektiğini belirtti.
"Yeni nükleer rönesansına gidiyoruz"
Bakan, Türkiye'nin doğal gaz ve petrol ihtiyacının büyük kısmını ithal ettiğini, şu anda yerli üretimle ihtiyacın yaklaşık %15'inin karşılandığını söyledi: "Daha yüzde 85 var. Çok iyi işler yaptık ama daha çok yapmamız lazım." Bu nedenle yurt içinde ve yurt dışında enerji arama faaliyetlerinin sürdüğünü ifade etti.
Nükleer enerjinin önemine değinen Bayraktar, Akkuyu, Sinop ve Trakya projeleriyle toplam 12 reaktöre ulaşılacağını, nükleerde yeni bir döneme girildiğini ve "Yeni nükleer rönesansına gidiyoruz" dedi. Ayrıca küçük modüler reaktörlerin kaçırılmaması gerektiğini, 2050'ye gelindiğinde Türkiye'nin 20 bin megavat nükleer güce sahip olacağını ve elektrik ihtiyacının yaklaşık %15'inin nükleerden karşılanacağını belirtti.
Elektrik altyapısına milyarlarca dolarlık yatırım
Bayraktar, ülke ekonomisi ve enerji sisteminin omurgasını elektrik üretim ve dağıtım şebekesinin oluşturduğunu söyleyerek Türkiye'nin dünya çapında ciddi bir altyapıya sahip olduğunu aktardı: Yaklaşık 75 bin kilometre yüksek gerilim hattı ve 1,7 milyon kilometre dağıtım hattı bulunduğunu belirtti. Bu altyapının güçlendirilmesi için önümüzdeki 10 yılda 30 milyar dolar iletim şebekesini güncelleme programı başlatılacağını açıkladı.
Bayraktar, hidroelektrikte 32 bin megavata ulaşan kurulu gücün potansiyelin büyük kısmını ortaya koyduğunu, mevcut santrallerin rehabilitasyon dönemine girildiğini ve Orta Asya ile Afrika gibi ülkelerden HES talebi geldiğini söyledi. Türkiye'nin bölgesel merkez olma fırsatının değerlendirilmesi gerektiğini ve özellikle pompaj depolamalı hidroelektrik santrallere ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Konteyner tipi HES ve yerli türbin çalışmaları
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, yenilenebilir enerjinin artık alternatif değil yeni ana akım olduğunu belirterek, TOBB ETÜ Hidro Su Türbini Tasarım ve Test Merkezi'nin 2,5 megavat kapasiteyle dünyada en büyük su türbin tasarım ve test merkezi olarak hizmet verdiğini söyledi. Merkezin yerli türbin geliştirmede hızlı prototipleme ve düşük maliyetli yüksek performans hedeflediğini aktardı.
Hisarcıklıoğlu, konteyner tipi HES çözümüyle içme suyu ve sulama hatlarındaki atıl enerjinin elektrik üretimine dönüştürüldüğünü, uygulamanın şu ana kadar 2 belediyede hayata geçirildiğini ve 58 belediyeye tanıtıldığını belirtti.
EÜAŞ Genel Müdürü Zafer Benli ise küresel hidroelektrik sektörünün 2,3 milyon kişiye istihdam sağladığını, 2024'te dünyaya 1,4 gigavat yeni HES kapasitesi eklendiğini ve 1 gigavatın kurulum aşamasında olduğunu söyledi. HES'lerin küresel elektrik üretimindeki payının %14 olduğunu ve 2,2 milyar ton karbondioksit salımının önlendiğini vurguladı.
Benli, EÜAŞ'ın 14,4 gigavat hidrolik kurulu gücü ve 37,5 gigavatsaat üretimiyle enerji dönüşümüne katkıda bulunduğunu; Türkiye'deki toplam hidrolik kurulu gücünün %45'inin ve toplam elektrik üretiminin %8,2'sinin EÜAŞ'a ait HES'lerden sağlandığını belirtti. Sarıyar HES rehabilitasyonu kapsamında daha önce ithal edilen kritik ekipmanların yüzde 100 yerli olarak üretilen 40 megavat gücündeki türbinin santrale eklendiğini ifade etti.
Ziyaretler ve teknoloji incelemeleri
Konuşmaların ardından Bayraktar, TOBB ETÜ Süperiletken Kuantum Elektroniği Laboratuvarı'nı ziyaret etti; Türkiye'nin ilk kuantum bilgisayarı QuanT ve yerli otomobil TOGG'un geliştirme çalışmalarının yürütüldüğü AR-GE Merkezi'ni inceledi. Ayrıca, merkezde sergilenen hidrolik santraller için yerli firmalar tarafından geliştirilen 15 projeyi yerinde gördü ve bilgi aldı. Etkinlik sonunda Bayraktar, TOGG'un yeni modeli T10F'nin direksiyonuna geçerek üniversite kampüsünde tur attı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (TOBB ETÜ) Hidro Su Türbini Tasarım ve Test Merkezi'nde düzenlenen "Hidroelektrikte Yenilikçi Projeler Günü" programına katıldı.
