TÜİK Verileri: Çanakkale 2023'te Zirvede
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2021-2023 dönemine ilişkin "İl Seviyesinde Beşeri Sermaye Endeksi" verilerini açıkladı. Buna göre 2023 yılı itibarıyla il düzeyinde en yüksek beşeri sermaye endeksine sahip il 0,781 ile Çanakkale olarak kayıtlara geçti.
Genel Endeks Değişimleri
Beşeri sermaye endeksi, 2021'de 0,693 iken 2022'de yıllık yüzde 0,5 artarak 0,696 oldu. 2023'te ise bir önceki yıla kıyasla yüzde 0,9 azalarak 0,690 olarak hesaplandı.
Endeksin alt bileşenlerinden hayatta kalma 2023'te yıllık yüzde 0,3 azalarak 0,985 olurken, sağlık bileşeni yüzde 0,2 artışla 0,966 olarak kaydedildi. Eğitim bileşeni ise aynı dönemde yüzde 0,8 azalarak 0,725 seviyesine geriledi.
Uluslararası Karşılaştırma
Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkenin 2020'de endeks değerinin ortalamasının 0,730 olduğu görüldü. AB içinde endeks değeri en yüksek ülkeler 0,796 ile Finlandiya, 0,795 ile İsveç ve 0,793 ile İrlanda olurken; en düşük değerler 0,584 ile Romanya, 0,614 ile Bulgaristan ve 0,665 ile Slovakya olarak kaydedildi.
İller Arası Farklar ve Değişimler
İl düzeyinde 2023'te en yüksek beşeri sermaye endeksine sahip iller sıralamasında Çanakkale'yi; 0,761 ile Antalya, 0,756 ile Erzincan, 0,755 ile Eskişehir ve 0,749 ile Rize izledi. Endeksi en düşük il ise 0,599 ile Şırnak oldu; bunu sırasıyla Ağrı, Şanlıurfa, Gümüşhane ve Muş takip etti.
2021-2023 döneminde endeksi en çok artan iller ilk 5'te 0,026 puan ile Çanakkale, 0,022 puan ile Uşak ve 0,017 puan artışla Siirt, Antalya, Erzincan yer aldı. Aynı dönemde en çok düşüş gösteren iller ise 0,066 puan azalışla Hatay, 0,059 puan azalışla Adıyaman, 0,048 puan azalışla Kahramanmaraş, 0,024 puan azalışla Manisa ve 0,022 puan azalışla Malatya olarak tespit edildi.
Endeksin Kapsamı ve İlk Kez İl Düzeyinde Yayınlanması
TÜİK bültenine göre beşeri sermaye endeksi, bugün doğan bir çocuğun yaşadığı ülkede hakim olan sağlık ve eğitim şartları göz önünde bulundurularak, 18 yaşına geldiğinde elde etmiş olması beklenen beşeri sermayeyi ölçüyor. Metodolojisi, Dünya Bankası tarafından belirlenen endeksin üç bileşeni bulunuyor: hayatta kalma (5 yaş altı), sağlık ve eğitim.
Endeks 0 ile 1 arasında değer alıyor; değerin 1'e yaklaşması, bugün doğan bir çocuğun kaliteli eğitim ve sağlık koşulları sayesinde gelecekte üretkenliğinin yüksek olacağı anlamına geliyor. Dünya Bankası tarafından ülke mukayeseleri için üretilen beşeri sermaye endeksi, milli politikalara yön verebilmesi amacıyla Türkiye için ülke seviyesinin yanı sıra il seviyesinde de ilk kez bu haber bülteniyle resmi istatistik olarak yayımlandı.
