Fransa'da Siyasi İstikrarsızlık Borç Krizini Tetikliyor
KAAN ULU
Fransadaki siyasal belirsizlik, yatırımcı güvenini sarsarken ülkenin borç yükü piyasalarda fiyatlanmaya başladı. Başbakan François Bayrou’nun güven oylaması kararı sonrası artan endişe, bankaların hisselerinde keskin düşüşe neden oldu.
Hükümetin 8 Eylül’de düşmesi ve ekonomiye yeni bir belirsizlik getirmesi olasılığı, uzmanlar tarafından kıta finansal sistemini sarsabilecek bir borç krizi uyarılarıyla değerlendiriliyor.
Piyasa Tepkileri ve Banka Kaybı
Avrupa’nın birçok büyük ekonomisinin benzer borç sorunlarıyla karşılaşması tahvil satışlarını tetikliyor; bu durum hükümetlerin borçlanma maliyetlerini yükseltirken bütçe dengeleme çabalarını zorlaştırıyor. Fransız bankacılık sektörü, geçen yılın erken seçim dalgasının yarattığı baskının ardından bu yıl da siyasi gelişmelerin gölgesinde kaldı. Önde gelen bankalardan BNP Paribas, Societe Generale ve Credit Agricole'nin hisseleri son bir haftada yaklaşık %8 değer kaybetti; bu kayıp şirketlerin piyasa değerinde yaklaşık 15 milyar avro düşüşe denk geliyor ve CAC 40 endeksindeki genel düşüşün beşte birini oluşturuyor.
Tahvil pazarında ise son 12 ayda Fransız devlet tahvilleri ile Almanya arasındaki risk primi (spread) 40 baz puandan 80 baz puanın üzerine çıktı; bu seviye 2012 krizinden bu yana görülen en yüksek seviyelerden biri oldu.
Makro Görünüm ve Riskler
Fransa’nın büyümesi 2025 yılının ikinci çeyreğinde %0,1 ile neredeyse durgunluk eşiğinde seyrederken, yüksek borç yükü ekonomiyi daha kırılgan hale getiriyor. Ekonomistler siyasi belirsizliğin kredi talebini azaltabileceği ve temerrüt riskini yükseltebileceği uyarısında bulunuyor. Carrefour Üst Yöneticisi Alexandre Bompard da belirsizliğin ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyebileceğini belirtti.
Fransa’nın kamu borcu 3,2 trilyon avro seviyesinde ve bu rakam avro bölgesinin toplam kamu borcunun yaklaşık %20'sine denk geliyor. Sağ partilerin "Brüksel’in dayattığı kemer sıkmaya" karşı çıkması, mali disiplinin siyasal zeminde uygulanmasını güçleştiriyor.
İşsizlik %7,4 olurken stagflasyon benzeri riskler beliriyor. Sadece bu yılın ilk yarısında Fransa’nın faiz ödemeleri 52 milyar avroya ulaştı; bu tutar eğitim bütçesinin neredeyse yarısına eşdeğer. 2026'da yalnızca borç faizine ödenecek tutarın 120 milyar avro seviyesine çıkması bekleniyor; bu rakam ülkenin toplam vergi gelirlerinin yaklaşık %15'ine tekabül ediyor.
Gelecek ve Siyasi Engeller
Uzmanlar, Fransız bankalarının görece ucuz değerlemelerine rağmen siyasi istikrarsızlığın yatırımcı güvenini zayıflattığını vurguluyor. İki yıldan kısa sürede yaşanan beş başbakan değişimi ve parlamentonun yasama süreçlerindeki zorluklar, piyasalarda uzun vadeli belirsizliği artırıyor.
Fransa’nın bütçe açığı %5,5 seviyesindeyken, Avrupa Birliği kuralları bütçe açığının en fazla %3 olmasını öngörüyor; bu uçurum, maliye politikası ve piyasa tepkileri arasında yeni gerilimler yaratma potansiyeli taşıyor.
Özetle, siyasi istikrarsızlık ve yükselen borç maliyetleri, Fransa’yı hem iç ekonomide hem de finans piyasalarında daha kırılgan bir konuma getiriyor.
