İTO Başkanı Avdagiç: Kur Geçişkenliğinde Azalma Enflasyon-Kur Dengesine İşaret
Meclis toplantısında iş dünyasına mesaj
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, Oda'nın Kasım ayı Meclis toplantısında ekonomi ve iş dünyasının gündemine dair kapsamlı değerlendirmelerde bulundu. Konuşmasına, Gürcistan-Azerbaycan sınırında düşen C130 tipi askeri kargo uçağında şehit olan 20 askerimize Allah'tan rahmet dileyerek başladı ve "Milletimizin başı sağ olsun. Vatanımız payidar olsun" dedi.
Küresel yeniden konumlanma ve Türkiye'nin fırsatları
Avdagiç, dünyada sağlık, ekonomi ve jeopolitik alanlarda nadir görülen bir değişim sürecinin yaşandığına dikkat çekti. Bu dönüşümün küresel üretim, ticaret ve güç merkezlerinin yeniden konumlanmasına yol açtığını, bunun Türkiye için lojistik, üretim ve enerji geçiş yollarında stratejik fırsatlar sunduğunu ifade etti. Türkiye'nin, yeniden çizilen ticaret rotalarında aktif rol alarak son 25 yılda elde ettiği liderliği lehine çevirmek için çaba gösterdiğini vurguladı.
Dezenflasyon süreci ve hizmet enflasyonu
Dezenflasyon programına ilişkin değerlendirmede bulunan Avdagiç, Eylül ve Ekim aylarındaki yavaşlamanın büyük ölçüde kuraklık ve zirai don kaynaklı gıda arzı sıkıntıları ile ilişkili olduğunu belirtti. Hizmet fiyatlarındaki artışın yavaşlamasının olumlu bir gelişme olduğunu söylerken, "Hizmet enflasyonunun yıllık bazda hâlâ yüksek seviyelerde olduğu" tespitini paylaştı.
Enflasyonun yüzde 75’lerden yüzde 30’lara indirilmesinin kolay bir başarı olmadığını vurgulayan Avdagiç, 2026 yılı için öngörülen %16 enflasyon hedefine ulaşmanın TCMB'nin kararlı duruşu, maliye politikasının etkin desteği ve özel sektörün olumlu fiyatlama davranışının birleşimiyle mümkün olacağını söyledi.
Avdagiç, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in 2026 için vergi ve harç güncellemelerinin enflasyon hedefleri dikkate alınarak yeniden değerleme oranından daha makul yapılması önerisini önemli bulduklarını ve bunu İTO Meclisi'nden sıkça dile getirdiklerini belirtti.
Büyüme, ihracat ve cari denge
Türkiye ekonomisinin sıkı para politikası ve enflasyonla mücadele önlemleriyle ılımlı büyüme yolunda olduğunu aktaran Avdagiç, öncü göstergelerin yılın ilk yarısındaki güçlü performansın üçüncü çeyrekte de sürdüğünü gösterdiğini söyledi. Olumsuz etkenlere rağmen yıllık büyümenin %3,1-3,5 aralığında gerçekleşmesinin beklendiğini belirtti.
İhracattaki artışın üç temel nedeni olduğunu vurgulayan Avdagiç: işletmelerin dayanıklılığı, değişen pazar koşullarına adaptasyon başarısı ve özel sektörün özverili çabası. Hükümetin ihracata sağladığı desteklerin de katkı sağladığını ekledi. Cari açığın son aylarda yukarı yönlü ivme göstermesine rağmen, GSYH'ya oranla ödemeler dengesindeki kırılganlığın önemli ölçüde risk alanı dışına çıktığını kaydetti.
Merkez Bankası değerlendirmesi: Kur ve enflasyon ilişkisi
Avdagiç, Merkez Bankası yönetiminin "TL’deki değer kaybının, enflasyon üzerindeki etkisinin zayıfladığına" dair tespitini önemli bulduklarını belirtti. Bu durumun kur geçişkenliğinin azalması anlamına geldiğini ve döviz kuru ile enflasyon arasındaki bozulan korelasyonun yeniden dengelenmesine yönelik sinyal olmasını umduklarını ifade etti.
Şirketlere 5 proaktif strateji
Paradigmanın değiştiği bu dönemde şirketlerin riskleri minimize ederek sürdürülebilirliğe odaklanmaları gerektiğini söyleyen Avdagiç, beş başlıkta strateji önerdi:
1. Risk değerlendirme ve izleme: Politik ve jeopolitik risk analizlerine dayalı erken uyarı sistemleri, tedarik zincirlerinin yeniden haritalanması ve senaryo planlaması.
2. Çeşitlendirme ve yerelleştirme: Tek ülke veya tedarikçiye bağımlılığın azaltılması, tedarik zincirlerinin kısaltılması (nearshoring) ve güvenilir-müttefik noktalara kaydırma (friendshoring).
3. Direnç ve koruma önlemleri: Veri ve BT altyapısının coğrafi çeşitlendirilmesi, sanal yedeklerin oluşturulması.
4. Hızlı yanıt ve senaryo planlaması: En iyi, kötü ve olası senaryoların modellenmesi ve güncellenmesi.
5. Liderlik, yönetişim ve yatırım odaklı yaklaşım: Belirsizlikleri analiz edip esnek, tutarlı stratejiler geliştirme yetisi.
KOBİ'lere tavsiyeler ve kapanış
Avdagiç, bu dönemin KOBİ'ler için kurumsallaşma, verimlilik ve rekabet gücünü artırma fırsatı sunduğunu belirtti. Dezenflasyon sürecinde KOBİ'lerin nakit akışlarını disiplinli yönetmeleri, finansal dayanıklılığı artıracak tedbirlere ve maliyet kontrolüne öncelik vermeleri gerektiğini vurguladı.
Son olarak, kur-enflasyon makası nedeniyle fiyat rekabetçiliğinin zayıflamasına karşı farklı rekabetçilik unsurlarını öne çıkarmaları; dijitalleşme ve verimlilik artışını destekleyen modellere yatırım yapılması çağrısında bulundu ve "Bu süreçten yeni başarı hikayeleri çıkarabiliriz" mesajını verdi.
İSTANBUL TİCARET ODASI (İTO) BAŞKANI ŞEKİB AVDAGİÇ
