Küresel Piyasalar Karışık Seyrediyor
Küresel piyasalarda, ABD'de federal hükümetin bütçe yetersizliği nedeniyle kapanması sonrası karışık bir görünüm öne çıkıyor. Asya tarafında ise Çin ve Hong Kong borsalarının Ulusal Gün tatili nedeniyle kapalı olması, bölge genelinde işlem hacimlerini düşürdü.
ABD'de kapanmanın nedenleri ve siyasi gelişmeler
ABD yönetiminin uyguladığı korumacı politikaların yarattığı endişelerin sürdüğü ortamda, federal hükümet yeni mali yıl başlamadan önce Kongre'nin geçici bütçe tasarısını onaylayamaması nedeniyle kapandı. Geçici bütçe tasarısının Senato'dan geçmemesi, Aralık 2018'de başlayıp Ocak 2019'da biten 35 günlük kapanmadan bu yana ilk kez benzer bir durumun yaşanmasına yol açtı.
Senatörler, hükümete finansman sağlayacak ve yaklaşık 1 trilyon dolarlık sağlık hizmetleri düzenlemesini içeren Demokratların desteklediği tasarıyı reddetti; Cumhuriyetçilerin desteklediği tasarı da gerekli oy sayısına ulaşamadı. Temsilciler Meclisi ise 19 Eylülde hükümete 21 Kasıma kadar finansman sağlayacak geçici bütçeyi onaylamıştı.
Beyaz Saray uyarısı ve personel etkisi
Beyaz Saray, kurumlara kapanma ihtimaline karşı planlarını uygulamaları talimatını gönderdi. Yönetim ve Bütçe Ofisi Direktörü Russel Vought'un yazısında, Demokrat senatörlerin talepleri nedeniyle tasarının Senato'dan geçmediği ifade edildi. Başkan Donald Trump da hükümetin muhtemel kapanacağını ve bunun çok sayıda çalışanı etkileyebileceğini belirtmişti. ABD Kongresi Bütçe Ofisi (CBO), kapanma halinde yaklaşık 750 bin çalışanın ücretsiz izne çıkarılabileceğini tahmin ediyor.
Piyasa tepkileri ve ekonomik göstergeler
Analistler, federal hükümetin kapanmasının bazı kritik ekonomik verilerin açıklanmasını geciktirebileceğini ve bunun da Fed politikalarına ilişkin belirsizliği artırabileceğini vurguluyor. Özellikle cuma günü açıklanması beklenen tarım dışı istihdam verisinin gecikme ihtimali, yatırımcı kararlarını etkileyebilir ve piyasa oynaklığını yükseltebilir. Kapanmanın uzaması halinde ülke ekonomisinin büyümesinin olumsuz etkilenebileceği belirtiliyor.
Para piyasaları, altın ve enerji
Para piyasalarında Fed'in ekim ve aralık toplantılarında faiz indirimlerini sürdüreceği beklentileri güçlü kalmaya devam ediyor; 2026 için bankanın iki faiz indirimi yapacağı öngörülüyor. Risk iştahının azalmasıyla birlikte yatırımcıların güvenli liman talebi arttı ve altının ons fiyatı kapanma sürecine girilmesiyle tarihte yeni zirveye çıktı. Altının onsu kapanma sürecinde 3.875,52 dolara yükselerek rekor tazeledi; haberin hazırlandığı sırada altın 3.858 dolar seviyesinden alıcı buluyordu.
ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yatay seyirle yaklaşık %4,15 seviyesinde bulunurken, dolar endeksi üç iş gününde değer kaybını sürdürerek yaklaşık 97,7 seviyesinde işlem gördü. Brent petrolün varili ise yaklaşık 66,2 dolar seviyesinde işlem gördü.
ABD hisse senetleri ve Fed yetkilileri
New York Borsası'nda endeksler kapanışa doğru pozitif seyir izledi: S&P 500 yüzde 0,41, Nasdaq yüzde 0,31 ve Dow Jones yüzde 0,18 değer kazandı. Fed yetkililerinin açıklamaları da yakından takip ediliyor; Boston Fed Başkanı Susan Collins, veriler gevşemeyi destekliyorsa faiz oranlarını tekrar düşürmenin uygun olabileceğini belirtti.
Makro veriler
Makroekonomik tarafta, S&P CoreLogic Case-Shiller Ulusal Konut Fiyat Endeksi temmuzda yıllık bazda yüzde 1,7 artış gösterdi. Conference Board Tüketici Güven Endeksi eylülde 94,2 ile beklentilerin altında kaldı. JOLTS açık iş sayısı ağustosta 7 milyon 227 bine çıkarak beklentilerin üzerinde gerçekleşti; analistler bunun işgücü piyasasına ilişkin endişeleri azalttığını belirtiyor.
Avrupa borsaları ve enflasyon
Avrupa borsaları, ABD'deki kapanma riskine rağmen alıcılı bir görünüm sergiledi. Yatırımcılar bugün açıklanacak Avro Bölgesi enflasyon verilerine odaklandı. Almanya'da eylülde yıllık enflasyon yüzde 2,4e yükseldi; AB uyumlu TÜFE de eylülde aylık yüzde 0,2, yıllık yüzde 2,4 artış kaydetti.
Jeopolitik gelişmeler de izleniyor; BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Başkan Trump'ın Gazze'ye ilişkin barış planı açıklamasını memnuniyetle karşıladığını belirtti. Trump ise plandan yanıt beklemek için Hamas'a 3-4 gün süre verdiğini söylemişti.
Asya piyasaları
Asya'da Çin ve Hong Kong borsaları Ulusal Gün nedeniyle kapalı; Çin piyasaları gelecek haftanın ortasına kadar tatilde olacak. Japonya ve Güney Kore piyasaları açık olup karışık seyir gösterdi. Japonya'da tankan anketi firmaları önümüzdeki 12 ayda TÜFE artışını yüzde 2,4 bekliyor. Bu sonuçlar BoJ'un para politikası beklentilerini etkileyebileceği için Japonya borsasında baskıya neden oldu. Japonya'da imalat PMI 48,5 olarak bildirildi. Hindistan Merkez Bankası politika faizini yüzde 5,5te sabit tuttu.
Kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 yüzde 0,9 gerilerken, Güney Kore'de Kospi yüzde 0,9 yükseldi.
Borsa İstanbul ve TL
Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi günü yüzde 0,33 kayıpla 11.012,12 puandan tamamladı. VİOP'ta BIST 30 ekim vadeli kontrat akşam seansında normal seans kapanışına göre yüzde 0,2 yükseldi. Dolar/TL önceki kapanışın hemen altında 41,5840 seviyesinden işlem gördü.
Günlük veri takvimi
Analistler bugün yurt içinde ve yurt dışında açıklanacak imalat PMI verileri, Avro Bölgesi enflasyonu ve ABD ADP verilerinin takip edileceğini belirtiyor. Teknik görünümde BIST 100 için destek seviyeleri 10.900 ve 10.800, direnç seviyeleri ise 11.100 ve 11.200 puan olarak öne çıkıyor.
Bugün takip edilecek veriler:
10.00 Türkiye, eylül ayı imalat sanayi PMI
10.55 Almanya, eylül ayı imalat sanayi PMI
11.00 Avro Bölgesi, eylül ayı imalat sanayi PMI
11.30 İngiltere, eylül ayı imalat sanayi PMI
12.00 Avro Bölgesi, eylül ayı TÜFE
15.15 ABD, eylül ayı ADP Özel Sektör İstihdamı
16.45 ABD, eylül ayı imalat sanayi PMI
17.00 ABD, eylül ayı ISM imalat sanayi PMI
